Observations were carried out in a long-term, strict static experiment located in Bałcyny near Ostróda in 2011–2015. Two cultivars of spring barley (Conchita and Mercada) grown in 6-field rotation and in 44–48-years-old monoculture with the chemical protection were the subject of the study. Net blotch (Pyrenophora teres), fusarium foot rot (Fusarium spp.) and eyespot (Tapesia yallundae) occurred on spring barley in five years of research, and leaf spot (Rhynchosporium secalis) and fusarium ear blight (Fusarium spp.) in two years. The pathogens which cause the net blotch and leaf blotch occurred more often on barley grown in monoculture than in the crop rotation. On the other hand, pathogens that cause fusarium ear blight and eyespot more strongly affected plants grown in crop rotation than in monoculture. Mercada cultivar was less susceptible to net blotch and eyespot than Conchita cultivar. The use of Mustang 306 SL (florasulam + 2,4-D) herbicide increased the intensity of net blotch and fusarium foot rot, but on the other hand reduced the occurrence of other diseases of the spring barley.

Obserwacje prowadzono w latach 2011–2015 w wieloletnim, ścisłym doświadczeniu statycznym zlokalizowanym w miejscowości Bałcyny koło Ostródy. Obiektem badań były dwie odmiany jęczmienia jarego (Conchita i Mercada) uprawianego w 6-polowym zmianowaniu i w 44–48-letniej monokulturze w warunkach stosowania ochrony chemicznej. Na roślinach jęczmienia jarego w pięciu latach badań wystąpiły: plamistość siatkowa (Pyrenophora teres), fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła (Fusarium spp.), łamliwość źdźbła zbóż (Tapesia yallundae), a w dwóch latach: rynchosporioza zbóż (Rhynchosporium secalis) i fuzarioza kłosów (Fusarium spp.). Patogeny powodujące plamistość siatkową i rynchosporiozę zbóż silniej opanowały jęczmień uprawiany w monokulturze niż w zmianowaniu. Z kolei patogeny powodujące fuzariozę kłosów i łamliwość źdźbła zbóż silniej porażały rośliny uprawiane w zmianowaniu niż w monokulturze. OdmianaMercada okazała się mniej podatna na plamistość siatkową i łamliwość źdźbła zbóż niż odmiana Conchita. Zastosowanie herbicydu Mustang 306 SL (florasulam + 2,4-D) spowodowało wzrost nasilenia plamistości siatkowej i fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła, natomiast ograniczyło porażenie jęczmienia przez sprawców pozostałych chorób.

spring barley cultivar; health status; monoculture; crop rotation; chemical protection; odmiana jęczmienia jarego; zdrowotność; monokultura; zmianowanie; ochrona chemiczna

Adamiak J., Adamiak E., Balicki T. 2005. Wpływ wieloletniej monokultury na występowanie chorób podstawy źdźbła w czterech zbożach. Fragmenta Agronomica 22 (2): 7–13.

Błażej J., Błażej J. 2000. Wpływ technologii produkcji na zdrowotność jęczmienia jarego i owsa. [The influence of production technologies on health spring barley and oat]. Pamiętnik Puławski 120: 23–30.

Buczyński G., Marks M. 2003. Zachwaszczenie i plonowanie jęczmienia jarego w płodozmianach i w monokulturze. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 490: 41−47.

Elen O. 2003. Long-term experiments with reduced tillage in spring cereals. III. Development of leaf diseases. Crop Protection 22 (1): 65–71. DOI: 10.1016/S0261-2194(02)00112-6.

Fernandez M.R., Wang H., Cutforth H., Lemke R. 2016. Climatic and agronomic effects on leaf spots of spring wheat in the western Canadian Prairies. Canadian Journal of Plant Science 96 (5): 895–907. DOI: 10.1139/cjps-2015-0266.

GUS 2017. Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2017. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 495 ss.

Hinfner K., Papp F. 1964. Atlas chorób i szkodników zbóż i kukurydzy. Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 206 ss.

Kaniuczak Z. 2015. Ocena ekonomiczna efektywności zwalczania wybranych chorób i szkodników w uprawie jęczmienia jarego. [Economic evaluation of effectiveness of the control of selected diseases and pests in cultivation of spring barley]. Progress in Plant Protection 55 (4): 409–416. DOI: 10.14199/ppp-2015-069.

Kataria H.R., Gisi U. 1990. Interactions of fungicide-herbicide combinations against plant pathogens and weeds. Crop Protection 9 (6): 403–409. DOI: 10.1016/0261-2194(90)90128-T.

Korbas M. 2008. Epidemiologia łamliwości źdźbła pszenicy ozimej w Polsce. Rozprawy Naukowe Instytutu Ochrony Roślin, Zeszyt 18, 68 ss.

Korbas M. 2010. Program ochrony zbóż przed chorobami w okresie wiosny. Wieś Jutra 4 (141): 38–39.

Krupinsky J.M., Tanaka D.L., Lares M.T., Merrill S.D. 2004. Leaf spot diseases of barley and spring wheat as influenced by preceding crops. Agronomy Journal 96 (1): 259–266. DOI: 10.2134/agronj2004.2590.

Kurowski T.P. 2002. Studia nad chorobami podsuszkowymi zbóż uprawianych w wieloletnich monokulturach. Rozprawy i Monografie 56. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 86 ss.

Kurowski T.P., Adamiak E. 2007. Occurrence of stem base diseases of four cereal species grown in long-term monocultures. [Występowanie chorób podsuszkowych czterech gatunków zbóż uprawianych w wieloletnich monokulturach]. Polish Journal of Natural Sciences 22 (4): 574–583.

Kurowski T.P., Wanic M., Nowicki M., Kostrzewska M., Sargalski D. 2005. Fitosanitarna ocena mieszanki zbożowo-strączkowej jako przedplonu dla jęczmienia jarego. [Phytosanitary evaluation of a cereal-and-legume mixture forecrop for the cultivation of spring barley]. Acta Scientarum Polonorum, Agricultura 4 (1): 61–68.

Kwiatkowski C. 2009. Studia nad plonowaniem jęczmienia jarego nagoziarnistego i oplewionego w płodozmianie i monokulturze. Rozprawy Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie 336, 117 ss.

Lemańczyk G. 2012. Chemiczne zwalczanie chwastów a nasilenie chorób korzeni i podstawy źdźbła zbóż jarych. [Severity of root and stem base diseases of spring cereals as affected by chemical control of weeds ]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 52 (2): 369–376. DOI: 10.14199/ppp-2012-067.

Mackiewicz D., Drath I. 1972. Wpływ zmianowania na stopień porażenia pszenicy przez łamliwość źdźbeł oraz na jej plonowanie. Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Ochrony Roślin 54: 153–169.

Nieróbca A., Nieróbca P. 2012. Występowanie chorób na jęczmieniu jarym uprawianym w płodozmianie zbożowym w zależności od stopnia intensywności technologii produkcji. [The occurrence of fungal diseases in spring barley, cultivated in cereal crop rotation depending on the intensity of production technologies]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 52 (4): 941–944. DOI: 10.14199/ppp-2012-162.

Noworolnik K. 2012. Wpływ fungicydów na plonowanie i jakość ziarna browarnych odmian jęczmienia. [Effect of fungicides on yielding and grain quality of malting barley cultivars]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 52 (3): 642–645. DOI: 10.14199/ppp-2012-112.

Pląskowska E. 2005. Zdrowotność pszenicy jarej uprawianej w siewie czystym i w mieszaninach odmian. Rozprawy Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Rozprawa 236, 528, 142 ss.

Pruszyński S., Skrzypczak G. 2007. Ochrona roślin w zrównoważonym rolnictwie. [Plant protection in sustainable agriculture]. Fragmenta Agronomica 24 (4): 127–138.

Sawinska Z., Blecharczyk A., Małecka-Jankowiak I., Strzelińska J., Grześ S. 2016. Porażenie jęczmienia jarego przez choroby w zależności od następstwa roślin i nawożenia w doświadczeniu wieloletnim. [Infection of spring barley by pathogens depending on the crop sequence and fertilization in long-term experiment]. Fragmenta Agronomica 33 (4): 123–133.

Tillmann M., von Tiedemann A., Winter M. 2016. Crop rotation effects on incidence and diversity of Fusarium species colonizing stem bases and grains of winter wheat. Journal of Plant Diseases and Protection 124 (2): 121–130. DOI: 10.1007/s41348-016-0064-6.

Wisler G.C., Norris R.F. 2005. Interactions between weeds and cultivated plants as related to management of plant pathogens. Weed Science 53 (6): 914–917. DOI: 10.1614/WS-04-051R.1.