Biodiversity of weed community in maize in the Cieszyńskie Foothills
Bioróżnorodność zbiorowisk chwastów w uprawie kukurydzy na Pogórzu Cieszyńskim
Eugeniusz Chwastek, e-mail: gienekbiolog@wp.pl
III Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego, Elfów 62, 43-100 Tychy, PolskaRobert Idziak, e-mail: robert.idziak@up.poznan.pl
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Dojazd 11, 60-632 Poznań, PolskaHubert Waligóra, e-mail: hubert.waligora@up.poznan.pl
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Dojazd 11, 60-632 Poznań, PolskaAbstract |
Studies carried out in the years 2012–2018 on Cieszyńskie Foothills fields (26 localities in 7 boroughs) with maize in order to determine weed species and segetal association. Phytosociological relevés were made using Braun-Blanquet method with recommended parameters and coefficients (number of records, abundance, covering). 124 weed species were observed in maize, with a predominance of species from classes not associated with segetal association. Species from Stellerieta mediae class represented 44% of all species. Segetal species occurred with taxa from other phytosociological classes (55%) which were dominated by species belonging to meadow communities from Molinio-Arrhenatheretea and Artemisietea vulgaris class, presenting ruderal species and a few species from other classes, including Agropyro-intermedio repentis, Bidentetea tripartiti, Isoëto-Nanojuncetea, Querco-fagetea, Rhamno-Prunetea, and Trifolio-Geranietea sanguinei.
Badania przeprowadzono w latach 2012–2018 na polach Pogórza Cieszyńskiego (26 miejscowości w 7 gminach) obsianych kukurydzą w celu określenia gatunków chwastów oraz zespołów segetalnych. Zdjęcia fitosocjologiczne wykonano stosując metodę Brauna-Blanqueta, z zastosowaniem zalecanych parametrów i współczynników (stopień występowania, ilościowość, pokrycie). W kukurydzy stwierdzono występowanie 124 gatunków chwastów z przewagą gatunków z klas niezwiązanych z zespołami segetalnymi. Gatunki klasy Stellerieta mediae stanowiły 44% ogółu gatunków chwastów. Gatunkom segetalnym towarzyszyły taksony innych klas fitosocjologicznych (55%), wśród których dominowały gatunki zbiorowisk łąkowych klasy Molinio-Arrhenatheretea i Artemisietea vulgaris, prezentujące gatunki ruderalne oraz nieliczne gatunki innych klas, w tym Agropyron-intermedio repentis, Bidentetea tripartiti, Isoëto-Nanojuncetea, Quercofagetea, Rhamno-Prunetea i Trifolio-Geranietea sanguinei. |
Key words |
weed; maize; invasive plants; anthropophytes; chwasty; kukurydza; gatunki inwazyjne; antropofity |
References |
Bereś P.K., Mrówczyński M. 2016. Metodyka integrowanej ochrony i produkcji kukurydzy dla doradców. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 261 ss. ISBN 978-83-64655-23-4.
Blecharczyk A., Małecka I., Skrzypczak G. 2004. Wpływ uproszczonej uprawy roli na plonowanie i zachwaszczenie kukurydzy oraz na właściwości gleby. Acta Scientiarum Polonorum Agricultura 3 (1): 157–163.
Celka Z. 2004. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych na grodziskach Wielkopolski. Prace Zakładu Taksonomii Roślin Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydawnictwo Naukowe, Bogucki, Poznań 13: 7–448.
Chmiel J. 2006. Zróżnicowanie przestrzenne flory jako podstawa ochrony przyrody w krajobrazie rolniczym. Prace Zakładu Taksonomii Roślin Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydawnictwo Naukowe, Bogucki, Poznań 14: 4–250.
Dubas A., Sulewska H., Menzel L. 2002. Zachwaszczenie kukurydzy uprawianej w monokulturze przy uproszczeniach w uprawie roli. [Weed infestation of maize grown in monoculture and no-tillage system]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 42 (2): 604–606.
Fried G., Norton L.R., Reboud X. 2008. Environmental and management factors determining weed species composition and diversity in France. Agriculture, Ecosystems and Environment 128 (1–2): 68–76. DOI: 10.1016/j.agee.2008.05.003
Głowacka A. 2007. Wpływ współrzędnej uprawy pasowej na zachwaszczenie kukurydzy pastewnej. [Effect of strip intercropping system on weed infestation in maize]. Acta Agrophysica 10 (3): 573–582.
Gołębiowska H. 2006. Wpływ wieloletniej uprawy kukurydzy na ziarno na występowanie chwastów. Pamiętnik Puławski 142: 127–136.
Gołębiowska H. 2007. Bioróżnorodność zachwaszczenia w kukurydzy oraz chemiczne sposoby jego zwalczania. [Biodiversity of weed communities in maize and chemical systems of weed control]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 47 (3): 96–107.
Gołębiowska H., Snopczyński T., Domaradzki K., Rola H. 2015. Zmiany w zachwaszczeniu kukurydzy w południowo-zachodnim rejonie Polski w latach 1963–2013. [Changes in weed infestation in corn crops in southwestern region of Poland in 1963–2013 years]. Progress in Plant Protection 55 (3): 327–339.
Imoloame E.O., Omolaiye J.O. 2017. Weed infestation, growth and yield of maize (Zea mays L.) as influenced by periods of weed interference. Advances in Crop Science and Technology 5 (2): 267. DOI: 10.4172/2329-8863.1000267
Kaźmierczakowa R. (red.), Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K. 2016. Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, Kraków, 44 ss.
Kącki Z., Czarniecka M. 2011. Kickxia elatine (Scrophulariaceae) na Dolnym Śląsku. Występowanie i zagrożenia. Acta Botanica Silesiaca, Supplementum 1: 147–149.
Kącki Z., Dajdok Z., Szczęśniak E. 2003. Czerwona lista roślin naczyniowych Dolnego Śląska. W: Zagrożone gatunki flory naczyniowej Dolnego Śląska (Z. Kącki, red.). Instytut Biologii Roślin, Uniwersytet Wrocławski, PTPP „Pro Natura”: 9–65.
Kierzek R., Miklaszewska K., Krawczyk R., Matysiak K. 2011. Wpływ terminu nalistnego stosowania w kukurydzy mieszanin herbicydów na ich efektywność chwastobójczą. [Effect of the foliage application date of herbicide mixtures on weed control in maize]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 51 (4): 1836–1841.
Lazar J. 1962. Gleby województwa katowickiego. Możliwości ich ulepszania i inne czynniki produkcji roślinnej (klimat, budowa geologiczna itp.) oraz ogólne podstawy gospodarki rolnej i leśnej i rejonizacji produkcji rolnej i leśnej. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 304 ss.
Majchrzak L., Skrzypczak G. 2007. Wpływ sposobu przygotowania gleby do siewu i rodzaju pozostawionej biomasy na zachwaszczenie kukurydzy. [The influence of tillage system and crop residue on weeds infestation in maize]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 47 (3): 191–198.
Majchrzak L., Skrzypczak G., Pudełko J. 2003. Zmiany w zachwaszczeniu kukurydzy w zależności od sposobu uprawy. [Weed population variability in maize influenced by tillage system]. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 490: 153–161.
Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 537 ss.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. 2002. Flowering Plants and Pteridiophytes of Poland. A Checklist. Series: Biodiversity of Poland, Vol. 1. [Krytyczna lista roślin kwiatowych i paprotników Polski]. Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków, 442 ss. ISBN 83-85444-83-1.
Paczyńska D. 2016. Chwasty inwazyjne w uprawach. Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Karniowice, 26 ss.
Pawłowski B. 1972. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. W: Szata roślinna Polski (W. Szafer, K. Zarzycki, red.). Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa: 237–269.
Piskier T., Sekutowski T.R. 2013. Wpływ uproszczeń w uprawie roli na liczebność oraz rozmieszczenie nasion chwastów w glebie. [Effect of simplified tillage on the number and distribution of weed seeds in soil]. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering 58 (4): 109–117.
Pudełko J., Skrzypczak G., Maciejewski T. 2006. Zachwaszczenie kukurydzy uprawianej po ziemniakach i zbożach. [Weed populations resulting from forecrop in maize]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 46 (2): 210–214.
Rola H., Sekutowski T., Gierczyk T. 2005. Wpływ systemów uprawy kukurydzy w monokulturze na stan zachwaszczenia łanu. Pamiętnik Puławski 140: 245–249.
Rychcik B. 2006. Wpływ herbicydów i następstwa roślin na zachwaszczenie kukurydzy (Zea mays L.). [Effect of herbicides and crop sequence on weed infestation of maize (Zea mays L.)]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 46 (2): 170–173.
Rychcik B., Tyburski J., Zawiślak K. 2003. Efektywność płodozmianu i herbicydów w ograniczaniu zachwaszczenia kukurydzy. [Efect of crop rotation and herbicides in reduction of maize weed infestation]. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 490: 203–209.
Sobiech Ł., Idziak R., Skrzypczak G., Szulc P., Grzanka M. 2018. Bioróżnorodność zachwaszczenia kukurydzy na glebie płowej. [Biodiversity of weed flora in maize on lessive soil]. Progress in Plant Protection 58 (4): 282–287.
Sowiński J. 2006. Zmiany stopnia zachwaszczenia kukurydzy w zależności od sposobu pielęgnacji. [Changes of weed density in maize depending on weed control methods]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 46 (2): 142–144.
Szulc P., Dubas A. 2008. Zachwaszczenie kukurydzy uprawianej w wieloletniej monokulturze. [Weed occurrence in maize (Zea mays L.) growing in long-lasting monoculture]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 48 (1): 317–323.
Tokarska-Guzik B., Dajok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński C. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa, 197 ss. ISBN 978-83-62940-34-9.
Waligóra H., Szulc P., Skrzypczak W. 2008. Skuteczność chemicznego zwalczania chwastów w kukurydzy cukrowej bez użycia triazyn. [Effectiveness of chemical weed control in sugar maize cultivation without triazyne]. Acta Scientiarum Polonorum, Agricultura 7 (1): 111–118.
Wanic M., Jastrzębska M., Kostrzewska M.K., Nowicki J. 2005. Analiza zbiorowisk chwastów za pomocą wybranych wskaźników biologicznych. [Analysis of weeds communities using selected biological indicators]. Acta Agrobotanica 58 (1): 227–242.
Wesołowski M., Woźniak A. 1998. Plonowanie i zachwaszczenie kukurydzy uprawianej w zmianowaniu dowolnym i monokulturze na glebie wytworzonej z piasku. Fragmenta Agronomica 15 (3): 70–79.
Woźniak A., Soroka M. 2015. Syntaksonomiczna ocena zbiorowisk chwastów w zasiewach żyta (Secale cereale L.) na polach ukraińskiego Roztocza. [Syntaxonomic evaluation of weed communities in rye in the Ukrainian Roztocze]. Fragmenta Agronomica 32 (2): 97–110. |
Progress in Plant Protection (2020) 60: 290-298 |
First published on-line: 2020-10-12 12:48:51 |
http://dx.doi.org/10.14199/ppp-2020-031 |
Full text (.PDF) BibTeX Mendeley Back to list |