Progress in Plant Protection

Analiza monitoringu uszkodzeń kukurydzy powodowanych przez omacnicę prosowiankę (Ostrinia nubilalis Hbn.) w Polsce w latach 2006–2016
Analysis of monitoring of maize damage caused by the European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) in Poland in 2006–2016

Marcin Baran, e-mail: m.baran@iorpib.poznan.pl

Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Władysława Węgorka 20, 60-318 Poznań, Polska

Kamila Roik, e-mail: k.roik@iorpib.poznan.pl

Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Władysława Węgorka 20, 60-318 Poznań, Polska

Jan Bocianowski, e-mail: jan.bocianowski@up.poznan.pl

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wojska Polskiego 28, 60-637 Poznań, Polska
Abstract

Powiększający się areał upraw kukurydzy wymaga ciągłego monitoringu i szukania nowych rozwiązań do walki ze szkodnikami. Monitoring uszkodzeń prowadzony był corocznie (2006–2016), dzięki czemu określono zmiany nasilenia występowania w poszczególnych latach, jak również zróżnicowanie przestrzenne. Największe uszkodzenia spowodowane żerowaniem omacnicy prosowianki w analizowanym okresie wystąpiły w południowej części Polski, głównie w województwach opolskim i podkarpackim. Natomiast lata z największą aktywnością szkodnika przypadły na lata 2006 oraz 2007. Stopień uszkodzeń powodowany żerowaniem omacnicy został odniesiony do danych pogodowych, tj. średniej rocznej temperatury powietrza oraz średnich rocznych opadów atmosferycznych. Wysoka, optymalna dla fitofaga temperatura sprzyjała szybszemu rozwojowi szkodnika. Natomiast lokalne podtopienia czy susza w połowie wegetacji utrudniały wzrost kukurydzy, co skutkowało ograniczeniem aktywności agrofaga.

 

The increasing acreage of maize crops requires continuous monitoring and the search for new solutions to control pests. Damage monitoring was carried out annually (2006–2016), which made it possible to determine changes in the intensity of occurrence from year to year, as well as its spatial differentiation in the provinces. The greatest damage caused by the feeding of the European corn borer in the analysed period occurred in the southern part of Poland, mainly in the Opolskie and Podkarpackie Voivodeships. On the other hand, the years with the highest activity of the pest was recorded in the 2006 and 2007. Damage caused by the European corn borer feeding was compared with the mean annual air temperature and mean annual precipitation. The high optimum temperature favoured faster development of the pest. In contrast, local flooding or drought in the middle of the growing season hindered maize growth, resulting in reduced activity of the pest risk.

Key words
omacnica prosowianka; uszkodzenia kukurydzy; Polska; monitoring; European corn borer; damages of maize; Poland
References

Adamczewski K., Matysiak K. 2002. Kukurydza Zea mays L. s. 20–21. W: Klucz do określania faz rozwojowych roślin jedno i dwuliściennych w skali BBCH” (K. Adamczewski, K. Matysiak – tłumaczenie i adaptacja). Wydanie I. Instytut Ochrony Roślin, Poznań, 134 ss.

 

Aneksy do Instrukcji dla służby ochrony roślin z zakresu prognoz, sygnalizacji i rejestracji – do Części II, tom I i II (1993) „Metody sygnalizacji i prognozowania pojawu chorób i szkodników roślin oraz do Części III (1976) „Rejestracja ogólna i szczegółowa chorób i szkodników roślin uprawnych” (F. Walczak, red.). 1998. Praca zbiorowa. Wydanie I. Instytut Ochrony Roślin, Poznań, 47 ss.

 

Bereś P.K., Gaj R., Grzebisz W., Kaniuczak Z., Mrówczyński M., Paradowski A., Pruszyński G., Pruszyński S., Siódmak J., Sulewska H., Tekiela A., Wachowiak H. 2020. Metodyka integrowanej produkcji kukurydzy (wydanie trzecie zmienione). Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Warszawa, 49 ss.

 

Bereś P.K., Konefał T. 2010. Distribution range of the European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) on maize in 2004–2008 in Poland. Journal of Plant Protection Research 50 (3): 326–334. DOI: 10.2478/v10045-010-0056-7

 

Bereś P.K., Konefał T. 2015. Występowanie Ostrinia nubilalis (Hbn.) na kukurydzy (Zea mays L.) w Polsce w latach 2009–2012. [Occurrence of Ostrinia nubilalis (Hbn.) on maize (Zea mays L.) in Poland in 2009–2012]. Progress in Plant Protection 55 (3): 296–304. DOI: 10.14199/ppp-2015-052

 

Frasiński S. 2016. Powierzchnia uprawy 2006-2016. http://www.agrofagi.com.pl/269,monitoring-kukurydzy.html [dostęp: 20.01.2018].

 

Instrukcja dla służby ochrony roślin z zakresu prognoz, sygnalizacji i rejestracji. Część III. Rejestracja ogólna i szczegółowa chorób i szkodników roślin uprawnych. 1976. (W. Węgorek, red.). Wydanie IV. Instytut Ochrony Roślin, Poznań, 162 ss.

 

Instrukcja dla służby ochrony roślin z zakresu prognoz, sygnalizacji i rejestracji. Część I. Ogólna. 1982. (W. Węgorek, red.). Wydanie V. Instytut Ochrony Roślin, Poznań, 165 ss.

 

Instrukcja dla służby ochrony roślin z zakresu prognoz, sygnalizacji i rejestracji. Część II. t. I i II. Metody sygnalizacji i prognozowana pojawu chorób i szkodników roślin. 1993. (S. Pruszyński, red.). Wydanie IV. Instytut Ochrony Roślin, Poznań, t. I 200 ss, t. II 200 ss.

 

Kania C. 1962a. Szkodliwa entomofauna kukurydzy obserwowana w okolicach Wrocławia w latach 1956–1959 (cz. I). [Pestilent entomofauna of maize observed in the environs of Wrocław in 1956–1959. Part I]. Polskie Pismo Entomologiczne, Seria B, 1–2 (25–26): 53–69.

 

Kania C. 1962b. Szkodliwa entomofauna kukurydzy obserwowana w okolicach Wrocławia w latach 1956–1959 (cz. II). [Pestilent entomofauna of maize observed in the environs of Wrocław in 1956–1959. Part II]. Polskie Pismo Entomologiczne, Seria B, 3–4 (27–28): 183–216.

 

Księżak J. 2008. Regionalne zróżnicowanie uprawy kukurydzy w Polsce w latach 2000–2006. Acta Scientiarum Polonorum, Agricultura 7 (4): 47–60.

 

Lisowicz F. 1995. Omacnica prosowianka – groźny szkodnik kukurydzy. Ochrona Roślin 5: 6–7.

 

Tratwal A., Bandyk A., Jakubowska M., Roik K., Wielkopolan B. 2014. Stan fitosanitarny roślin uprawnych w Polsce w roku 2014 i spodziewane wystąpienie agrofagów w 2015. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 48 ss.

 

Tratwal A., Bereś P., Korbas M., Danielewicz J., Jakubowska M., Horoszkiewicz-Janka J., Szulc P. 2016a. Poradnik sygnalizatora ochrony kukurydzy. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 193 ss.

 

Tratwal A., Jakubowska M., Roik K., Baran M., Wielkopolan B., Strażyński P. 2016b. Stan fitosanitarny roślin uprawnych w Polsce w roku 2016 i spodziewane wystąpienie agrofagów w 2017. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 50 ss.

 

Tratwal A., Jakubowska M., Roik K., Wielkopolan B. 2015. Stan fitosanitarny roślin uprawnych w Polsce w roku 2015 i spodziewane wystąpienie agrofagów w 2016. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 49 ss.

 

Walczak F., Bandyk A., Jakubowska M., Rosiak K., Tratwal A., Wielkopolan B., Złotkowski J. 2012. Stan fitosanitarny roślin uprawnych w Polsce w roku 2012 i spodziewane wystąpienie agrofagów w 2013. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 46 ss.

 

Walczak F., Bandyk A., Jakubowska M., Rosiak K., Tratwal A., Wielkopolan B., Złotkowski J. 2013. Stan fitosanitarny roślin uprawnych w Polsce w roku 2013 i spodziewane wystąpienie agrofagów w 2014. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 47 ss.

 

Walczak F., Gałęzewski M., Jakubowska M., Skorupska A., Tratwal A., Wójtowicz A., Złotkowski J. 2006. Stan fitosanitarny roślin uprawnych w Polsce w roku 2006 i spodziewane wystąpienie agrofagów w 2007. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 61 ss.

 

Walczak F., Gałęzewski M., Jakubowska M., Skorupska A., Tratwal A., Wójtowicz A., Złotkowski J. 2007. Stan fitosanitarny roślin uprawnych w Polsce w roku 2007 i spodziewane wystąpienie agrofagów w 2008. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 66 ss.

 

Walczak F., Gałęzewski M., Jakubowska M., Skorupska A., Tratwal A., Wójtowicz A., Złotkowski J. 2008. Stan fitosanitarny roślin uprawnych w Polsce w roku 2008 i spodziewane wystąpienie agrofagów w 2009. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 72 ss.

 

Walczak F., Jakubowska M., Rosiak K., Tratwal A., Złotkowski J. 2009. Stan fitosanitarny roślin uprawnych w Polsce w roku 2009 i spodziewane wystąpienie agrofagów w 2010. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 70 ss.

 

Walczak F., Jakubowska M., Rosiak K., Tratwal A., Złotkowski J. 2010. Stan fitosanitarny roślin uprawnych w Polsce w roku 2010 i spodziewane wystąpienie agrofagów w 2011. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 46 ss.

 

Wałkowski W., Bubniewicz P. 2004. Omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis Hbn.) – ekspansywny szkodnik kukurydzy w Wielkopolsce. [European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) – an expansive pest of maize in Wielkopolska region]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 44 (2): 1187–1190.

 

Wyniki Produkcji Roślinnej 2006-2016. Główny Urząd Statystyczny, Departament Rolnictwa, Warszawa.

 

Żołnierz R., Hurej M. 2005. Występowanie omacnicy prosowianki (Ostrinia nubilalis Hbn.) na plantacji kukurydzy nasiennej na terenie województwa opolskiego. [Infestation of corn grown for seeds by the European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) in Opole province]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 45 (2): 122–123.

Progress in Plant Protection (2022) 62: 199-207
First published on-line: 2022-11-18 13:52:28
http://dx.doi.org/10.14199/ppp-2022-022
Full text (.PDF) BibTeX Mendeley Back to list