Progress in Plant Protection

Soil macrofauna of lawns in the Olsztyn agglomeration
Makrofauna glebowa trawników aglomeracji olsztyńskiej

Wojciech Sądej, e-mail: wojciech.sadej@uwm.edu.pl

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Katedra Entomologii, Fitopatologii i Diagnostyki Molekularnej, Prawocheńskiego 17, 10-722 Olsztyn, Polska

Elżbieta Topa, e-mail: Topa@uwm.edu.pl

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Katedra Entomologii, Fitopatologii i Diagnostyki Molekularnej, Prawocheńskiego 17, 10-722 Olsztyn, Polska

Mariusz Nietupski, e-mail: mariusz.nietupski@uwm.edu.pl

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Katedra Entomologii, Fitopatologii i Diagnostyki Molekularnej, Prawocheńskiego 17, 10-722 Olsztyn, Polska
Streszczenie

The soil macrofauna of urban lawns consists of species which, depending on the location, represent from 7 to 10 families of arthropods (Arthropoda), and earthworms (Lumbricidae.) The core members are: ants Formicidae, carab beetles Scarabaeidae, click beetles Elateridae and crane flies Tipulidae. The density of macrofauna on the lawns chosen for the study varied due to environment al factors, methods of grass maintenance, floristic environment and the age of lawns. The communities of noxious macrofauna were composed of Agriotes lineatus L., Amphimalion solstitiale L., Melolontha melolontha L., Tipula paludosa Meig., Hemicrepidius niger L., Agriotes segetum L. and Arctia caja L., and their foraging activity evidently deteriorated the aesthetic quality of lawns. The analysis showed a positive correlation between higher soil temperature and the occurrence of Carabidae, and higher carbon content and the abundance of Tipulidae, Noctuidae, Elateridae and Staphylinidae.

 

Makrofauna glebowa trawników miejskich to gatunki reprezentujące w zależności od lokalizacji 7–10 rodzin stawonogów Arthropoda oraz dżdżownice Lumbricidae. Dżdżownice oraz mrówkowate Formicidae, żukowate Scarabaeidae, sprężykowate Elateridae i koziułkowate Tipulidae stanowiły trzon zespołu. Zagęszczenie makrofauny na wybranych trawnikach było zróżnicowane pod wpływem czynników środowiskowych, sposobu pielęgnacji, otoczenia florystycznego oraz czasokresu funkcjonowania poszczególnych obiektów. Zespół szkodliwej makrofauny stanowiły natomiast: Agriotes lineatus L., Amphimalion solstitiale L., Melolontha melolontha L., Tipula paludosa Meig., Hemicrepidius niger L., Agriotes segetum L. i Arctia caja L., a ich żerowanie ewidentnie pogorszyło wygląd estetyczny trawnika. Analiza wykazała dodatnią korelację między wyższą temperaturą gleby a występowaniem Carabidae oraz wyższą zawartością węgla a liczebnością Tipulidae, Noctuidae, Elateridae i Staphylinidae.

Słowa kluczowe
soil macrofauna; urban lawns; intensity of use; makrofauna glebowa; trawniki miejskie; intensywność użytkowania
Referencje

Białczyk W., Cudzik A., Czarnecki J., Jamroży K. 2011. Ocena czynników determinujących stan powierzchni zadarnionych w miastach. [Estimation of factors determining the condition of urban grass areas]. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 562: 11–19.

 

Chrzan A., Marko-Worłowska M. 2005. Ocena mezo- i makrofauny gleb łąkowych i leśnych w Ojcowskim Parku Narodowym. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 507 (1): 63–74.

 

Górny M., Grüm L. 1981. Metody stosowane w zoologii gleby. PWN, Warszawa, 483 ss.

 

Kowalska J. 2002. Ekologiczne uwarunkowania liczebności wybranych szkodników glebowych. Sylwan 146 (12): 97–103.

 

Malinowski H. 2007. Aktualne problemy ochrony lasu związane ze zwalczaniem chrząszczy (Melolontha spp.). [Current problems of forest protection connected with the control of cockchafers (Melolontha spp.)]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 47 (1): 314–322.

 

Marko-Worłowska M., Chrzan A. 2010. Wpływ antropopresji na pedofaunę łąki i lasu w parku krajobrazowym w Krakowie Zakrzówku. [Ipmact of anthropopressure on meadow anf forest pedofauna in landscape park in Krakow-Zakrzowek]. Proceedings of ECOpole 4 (1): 161–165.

 

Mrówczyński M., Wachowiak H., Pruszyński G. 2006. Zagrożenie upraw rolniczych przez szkodniki glebowe. [New endangerment of agricultural crops by soil pests]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 46 (1): 300–304.

 

Plisko J.D. 1973. Lumbricidae – Dżdżownice (Annelida: Oligochaeta). Fauna Polski 1. Fauna Poloniae. Muzeum i Instytut Zoologii PAN, Warszawa, 156 ss.

 

Pławilszczikow N. 1972. Klucz do oznaczania owadów. PWRiL, Warszawa, 756 ss.

 

Sądej W. 2008. Ocena zespołu sprężykowatych (Elateridae) na stanowisku po zlikwidowanym sadzie. [Evaluation of a population of click beetles Elateridae on a site formerly occupied by an orchard]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 48 (3): 952–955.

 

Sądej W., Rozmysłowicz R., Sądej W. 2007. Soil noxious macrofauna shaped by long term proper crop rotation. Polish Journal of Natural Sciences 22: 367–372.

 

Sądej W., Kosewska A., Sądej W., Nietupski M. 2012. Effects of fertilizer and land-use type on soil properties and ground beetle communities. Bulletin of Insectology 65 (2): 239–246.

 

Sufyan M., Neuhoff D., Furlan L. 2011. Assessment of the range of attraction of pheromone traps to Agriotes lineatus and Agriotes obscurus. Agricultural and Forest Entomology 13 (3): 313−319. DOI: 10.1111/j.1461-9563.2011.00529.x.

 

Tarnawski D. 2000. Elateridae – Sprężykowate (Insecta: Coleoptera). Część I. Fauna Polski 21. Fauna Poloniae. Muzeum i Instytut Zoologii PAN, Warszawa, 415 ss.

 

ter Braak C.J.F., Smilauer P. 1998. CANOCO Reference Manual and User’s Guide to Canoco for Windows: Software for Canonical Community Ordination (version 4). Microcomputer Power, Ithaca, USA, 352 pp.

 

Trepashko L.I., Purenok M.V., Golovach V.V. 2006. Problemy ochrony upraw rolniczych przed szkodnikami glebowymi w Białorusi. [Problems of agricultural crop protection against soil-inhabiting pests in Belarus]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 46 (1): 262–269.

 

Trzaskowska E., Adamiec P. 2012. Wartość estetyczna trawników ekstensywnych na wybranych obiektach Lublina. [Aesthetic value of extensive lawns on selected items of Lublin]. Łąkarstwo w Polsce (Grassland Science in Poland) 15: 193–203.

 

Twardowski J. 2011. Wpływ uproszczeń w uprawie roli na makrofaunę glebową plantacji pszenicy ozimej. [The effect of reduced tillage systems on soil macrofauna in winter wheat crops]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 51 (1): 487–491.

Progress in Plant Protection (2018) 58: 321-326
Data pierwszej publikacji on-line: 2018-12-31 09:52:35
http://dx.doi.org/10.14199/ppp-2018-045
Pełny tekst (.PDF) BibTeX Mendeley Powrót do listy