In the years 2016–2017, the Institute of Plant Protection – National Research Institute tested 3019 samples of domestic agricultural products collected from production sites all over the country for pesticide residues as part of official control conducted in Poland. The study included 60 products and 499 compounds. Most of the samples tested were vegetables (44.6%) and fruits (33.3%), the others – cereals (13.2%), oilseeds (4.6%) and legumes (1.9%), sugar plants (2.1%) and spices (0.3%). No residues were found in 61.8 % of the samples. Overall, 99 compounds were found in 38.2% of all samples. Pesticide residues were detected in 55.8% of fruit samples, 33.5% of vegetable samples, 14.9% of cereal samples, 6.9% of legume seed samples, 39.3% of rapeseed samples, 25.8% of sugar plant samples, as well in 77.8% of spice samples. Pesticide residues were often found in samples of caraway (77.8%), apples (70.3%), celeriac (68.1%), peaches and sweet cherries (63.2%), dill (61.9%), currants (61.0%), strawberries (60.4%), cucumbers (59.3%), sour cherries (59.2%), carrots (58.0%), grapes (56.4%), apricots (55.6%), parsley roots (53.6%), gooseberries (52.6%) and pears (50.0%). The most frequently found active substances of plant protection products were dithiocarbamates (9.4%), boscalid (6.7%), acetamiprid (5.3%) and chlorpyrifos (4.9%). The residues of unauthorised plant protection products were found in 9.0% of the sample, while the 1.9% of analysed samples were not compliant with the requirements of the maximum residue levels ( MRLs).

W latach 2016–2017 Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy w ramach urzędowej kontroli przebadał 3019 próbek krajowych płodów rolnych na obecność pozostałości środków ochrony roślin, pobranych w gospodarstwach produkcyjnych na obszarze całej Polski. Badaniami objęto 499 związków i 60 produktów. Większość badanych próbek stanowiły warzywa (44,6%) i owoce (33,3%), pozostałe próbki – zboża (13,2%), nasiona oleiste (4,6%) i strączkowe (1,9%), rośliny cukrodajne (2,1%) i przyprawy (0,3%). Pozostałości środków ochrony roślin nie stwierdzono w 61,8% kontrolowanych próbek. Ogółem wykryto 99 substancji, łącznie w 38,2% badanych próbek. Pozostałości środków ochrony roślin były obecne w 55,8% próbek owoców, 33,5% – warzyw, 14,9% – zbóż, 6,9% – nasion roślin strączkowych, 39,3% – nasion oleistych, 25,8% – roślin cukrodajnych i w 77,8% próbek przypraw. Wykrywano je głównie w próbkach kminku (77,8%), jabłek (70,3%), selera korzeniowego (68,1%), brzoskwiń i czereśni (63,2%), kopru (61,9%), porzeczek (61,0%), truskawek (60,4%), ogórków (59,3%), wiśni (59,2%), marchwi (58,0%), winogron (56,4%), moreli (55,6%), korzeni pietruszki (53,6%), agrestu (52,6%) i gruszek (50,0%). Najczęściej wykrywane były ditiokarbaminiany (9,4%), boskalid (6,7%), acetamipryd (5,3%) i chloropiryfos (4,9%). Pozostałości środków niedozwolonych stwierdzono w 9,0% przebadanych próbek, natomiast w 1,9% próbek pozostałości niezgodne z wymaganiami w zakresie najwyższych dopuszczalnych poziomów (NDP).

Anastassiades M., Lehotay S.J., Stajnbaher D., Schenck F.J. 2003. Fast and easy multiresidue method employing acetonitrile extraction/partitioning and “dispersive solid–phase extraction” for the determination of pesticide residues in produce. Journal of AOAC International86 (2): 412–431. DOI: 10.1093/jaoac/86.2.412

Chmiel Z. 1979. Spektrofotometryczne oznaczanie śladowych pozostałości dwutiokarbaminianów w materiale roślinnym. Chemia Analityczna 24: 505–511.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów 2009. Dz. Urz. L 309, z 24.11.2009 r., str. 71.

Final Renewal report for the active substance chlorpyrifos finalised in the Standing Committee on Plants, Animals, Food and Feed at its meeting on 6 December 2019 in view of the non-renewal of the approval of chlorpyrifos as an active substance in accordance with Regulation (EC) No 1107/20091. 2019. Chlorpyrifos – SANTE/11938/2019 Rev 16 December 2019.

Guidance document on analytical quality control and method validation procedures for pesticides residues analysis in food and feed. Document no. SANTE/11945/2015. Supersedes Document No. SANCO/12571/2013. Implemented by 01/01/2016. 2015.

Norma PN-EN 15662:2008. 2008. Żywność pochodzenia roślinnego - Oznaczanie pozostałości pestycydów metodą GC-MS i/lub LC-MS/MS) po uprzedniej ekstrakcji i rozdziale acetonitrylem oraz oczyszczaniu metodą dyspersyjnej SPE - Metoda QuEChERS.

Norma PN-EN ISO/IEC 17025:2005. 2005. Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących.

Nowacka A., Gnusowski B., Walorczyk S., Drożdżyński D., Raczkowski M., Hołodyńska-Kulas A., Frąckowiak D., Wójcik A., Ziółkowski A., Przewoźniak M., Swoboda W., Rzeszutko U., Domańska I., Pszczolińska K., Łozowicka B., Kaczyński P., Rutkowska E., Jankowska M., Hrynko I., Szpyrka E., Rupar J., Rogozińska K., Kurdziel A., Słowik-Borowiec M., Szala J., Szponik M. 2014. Pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych (rok 2012). [Pesticide residues in agricultural crops (2012)]. Progress in Plant Protection 54 (2): 219–230. DOI: 10.14199/ppp-2014-035

Nowacka A., Gnusowski B., Walorczyk S., Drożdżyński D., Raczkowski M., Hołodyńska-Kulas A., Frąckowiak D., Ziółkowski A., Przewoźniak M., Rzeszutko U., Domańska I., Pszczolińska K., Łozowicka B., Kaczyński P., Rutkowska E., Jankowska M., Hrynko I., Szpyrka E., Rupar J., Matyaszek A., Kurdziel A., Podbielska M., Słowik-Borowiec M., Szponik M. 2015. Pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych (rok 2013). [Pesticide residues in agricultural crops (2013)]. Progress in Plant Protection 55 (4): 423–439. DOI: 10.14199/ppp-2015-071.

Nowacka A., Hołodyńska-Kulas A., Drożdżyński D., Przewoźniak M., Pszczolińska K., Łozowicka B., Kaczyński P. 2020. Pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych (2014–2015). [Pesticide residues in agricultural crops (2014–2015)]. Progress in Plant Protection 60 (2): 81–104. DOI: 10.14199/ppp-2020-010

Pesticide Residue Monitoring Program Fiscal Year 2016 Pesticide Report. U.S. Food and Drug Administration. 2018. https://www.fda.gov/media/117088/download [dostęp: 15.06.2020].

Pesticide Residue Monitoring Program Fiscal Year 2017 Pesticide Report. U.S. Food and Drug Administration. 2019. https://www.fda.gov/media/130291/download [dostęp: 15.06.2020].

Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności. 2002. Dz. Urz. UE L 31, str. 1 z dnia 01.02.2002 r. z późn. zm.; polskie wydanie specjalne: rozdz. 15, t. 6, str. 463.

Rozporządzenie (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lutego 2005 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniające dyrektywę Rady 91/414/EWG. 2005. Dz. Urz. UE L 70 z 16.03.2005 r., str. 1–16.

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 839/2008 z dnia 31 lipca 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do załączników II, III i IV dotyczących najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w określonych produktach oraz na ich powierzchni. 2008. Dz. Urz. UE L 234 z 30.08.2008 r., str. 1–216.

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 16/2011 z dnia 10 stycznia 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze dla systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i środkach żywienia zwierząt. 2011a. Dz. Urz. UE L 6 z 10.01.2011 r., str. 7.

Rozporządzenie Komisji (UE) 2016/60 z dnia 19 stycznia 2016 r. zmieniające załączniki II i III do rozporządzenia (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości chloropiryfosu w określonych produktach oraz na ich powierzchni. 2016. Dz. Urz. UE L 14 z 21.01.2016 r., str. 1–17.

Rozporządzenie Komisji (UE) 2018/686 z dnia 4 maja 2018 r. zmieniające załączniki II i III do rozporządzenia (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości chloropiryfosu, chloropiryfosu metylowego i triklopyru w określonych produktach lub na ich powierzchni. 2018. Dz. Urz. UE L 121 z 16.05.2018 r., str. 30–62.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 listopada 2013 r. w sprawie pobierania próbek roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów do badań na obecność pozostałości środków ochrony roślin. 2013. Dz. U. z 2013 r., poz. 154.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG. 2009. Dz. Urz. UE L 309 z 24.11.2009 r., str. 1–50.

Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 540/2011 z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 w odniesieniu do wykazu zatwierdzonych substancji czynnych. 2011b. Dz. Urz. UE L 153 z 11.06.2011 r., str. 1–186.

Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2020/18 z dnia 10 stycznia 2020 r. w sprawie nieodnowienia zatwierdzenia substancji czynnej chloropiryfos, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 dotyczącym wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin, oraz w sprawie zmiany załącznika do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 540/2011.2020. Dz. Urz. UE L 7 z 13.01.2020 r., str. 14–16.

Scientific Report of EFSA. 2018. The 2016 European Union report on pesticide residues in food. EFSA Journal 2018; 16 (7): 5348, 139 ss. DOI: 10.2903/j.efsa.2018.5348

Scientific Report of EFSA. 2019. The 2017 European Union report on pesticide residues in food. EFSA Journal 2019; 17 (6): 5743, 152 ss. DOI: 10.2903/j.efsa.2019.5743

Statement on the available outcomes of the human health assessment in the context of the pesticides peer review of the active substance chlorpyrifos. 2019. EFSA Journal 2019; 17 (5): 5809. DOI: 10.2903/j.efsa.2019.5809

Uchwała nr 225/2015 Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2015 r. w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą „Ochrona roślin uprawnych z uwzględnieniem bezpieczeństwa żywności oraz ograniczenia strat w plonach i zagrożeń dla zdrowia ludzi, zwierząt domowych i środowiska”. 2015.

Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin. 2004. Dz. U. 2004 nr 11, poz. 95 z późn. zm.; tekst jednolity z dnia 15.01.2014 r.

Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. 2010. Dz. U. 2010 nr 136, poz. 914, z późn. zm.

Ustawa z dnia z 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin. 2013. Dz. U. z 2013, poz. 455.

Walorczyk S. 2008. Development of a multi-residue method for the determination of pesticides in cereals and dry animal feed using gas chromatography-tandem quadrupole mass spectrometry II. Improvement and extension to new analytes. Journal of Chromatography A 1208 (1–2): 202–214. DOI: 10.1016/j.chroma.2008.08.068

Walorczyk S., Drożdżyński D. 2011. Development and validation of a routine multiresidue method for determining 140 pesticides in fruits and vegetables by gas chromatography/tandem quadrupole mass spectrometry. Journal of AOAC International 94 (5): 1625–1642. DOI: 10.5740/jaoacint.10-329

Wykaz zezwoleń i decyzji zmieniających. Rejestr Środków Ochrony Roślin. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 2020. https://www.gov.pl/attachment/345067ad-d4a9-4124-8581-54109fda054c [dostęp: 04.08.2020].