Skuteczne wykorzystanie systemów informatycznych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym niesie za sobą szereg korzyści, począwszy od najbardziej ogólnych, w postaci zarządzania gospodarstwem jako całości i polepszeniem przepływu informacji, poprzez korzyści mierzalne znajdujące odzwierciedlenie w poprawie wskaźników ekonomicznych oraz poprawie jakości żywności produkowanej w gospodarstwie. Celem pracy jest zaprezentowanie platform decyzyjnych z zakresu ochrony roślin: Platformy Sygnalizacji Agrofagów oraz powstającego krajowego systemu informatycznego ochrony roślin, którego zadaniem jest wdrożenie zrównoważonej produkcji rolniczej w zakresie ochrony roślin. System krajowy będzie narzędziem dedykowanym dla rolników, doradców oraz wsparciem dla innych producentów rolnych i konsumentów żywności. W niniejszym artykule przedstawiono obecnie zgromadzone zasoby wiedzy z zakresu ochrony roślin, prowadzonego monitoringu agrofagów oraz efekty dwuletnich prac nad wdrożeniem systemu w pięciu wojewódzkich ośrodkach doradztwa rolniczego.

An effective use of information systems in farm management brings a number of benefits, ranging from the most general, in the form of management of the farm as a whole and improvement of information flow, through measurable benefits reflected in the improvement of economic indicators on the farm. The aim of this study is to present the issue related to the practical use of decision support systems on the example of the Pest Warning System or the emerging decision-making platforms used in agriculture. The subject of the project with the acronym eDWIN will be the creation of a national IT system for plant protection, which will significantly affect the quality and quantity of food produced in Poland. The system will be a work tool for farmers, advisors, support for other food producers and consumers. The project is an answer to the needs related to production efficiency and the quality of plant protection. This article presents the results of two-year research on the implementation of the system in five Voivodeship agricultural advisory centers and connection of knowledge and collected field observations posted on the Platform of Pest Warning System.

Agrobank 2020. https://www.cdr.gov.pl/projekty-i-wspolpraca/projekty-krajowe/121-projekty-i-instytucje-wspolpracujace/agrobank [dostęp: 30.07.2021].

Akademia PSOR 2021. https://akademiapsor.bezpiecznie.org/ [dostęp: 30.07.2021].

Baran M., Jakubowska M., Tratwal A. 2019. Platforma Sygnalizacji Agrofagów – narządzie wspomagające naukę i praktykę rolniczą. [Online Pest Warning System – a tool supporting learning and agricultural practice]. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Rolnictwa 285: 281–282.

Bernat E., Osowski J. 2010. Zastosowanie systemu decyzyjnego NegFry do zwalczania zarazy ziemniaka. [Application of the NegFry decision system to combat potato blight]. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Rolnictwa 256: 153–162.

Bojar W., Dzieża G., Sikora M., Śpiewak J., Wyszkowska Z., Januszewski A., Żółtowski M. 2014. Wybrane metody ograniczania działania czynników ryzyka w rolnictwie w świetle współczesnych wyzwań. [Selected methods of reducing risk factors in agriculture in the light of contemporary challenges]. Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich 101 (4): 7–18.

Chodkowski J. 2012. Rolnictwo precyzyjne oraz systemy wspomagania decyzji produkcyjnych. [Precision agriculture and Decision Support Systems]. Logistyka 4: 885–890.

Cupiał M. 2002. Komputerowe wspomaganie chemicznej ochrony roślin przy pomocy programu „Herbicyd-2”. [Computer aided chemical crop protection ”Herbicyd-2” software program]. Inżynieria Rolnicza 6 (94): 21–26.

Cupiał M. 2005. Program wspomagający nawożenie mineralne „Nawozy 2”. [Software supporting mineral fertilization ”Nawozy 2”]. Inżynieria Rolnicza 9 (14): 65–69.

Doruchowski G. 2005. Elementy rolnictwa precyzyjnego w ochronie roślin. [Elements of precision agriculture in plant protection]. Inżynieria Rolnicza 9 (6): 131–139.

Dwornikiewicz J., Pietruch C., Kozyra J. 2008. System sygnalizacji zagrożenia plantacji chmielu na mączniaka rzekomego. Studia i Raporty IUNG-PIB 13: 121–129.

Horoszkiewicz-Janka J., Korbas M., Kubsik K., Tratwal A. 2014. Ochrona pszenicy ozimej przed chorobami przy zastosowaniu systemu wspomagania decyzji. [Protection of winter wheat against diseases using a decision support system.]. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego 3: 82–92.

Jakubowska M., Bocianowski J., Tratwal A., Ławiński H. 2015. Przydatność aplikacji komputerowej do wyznaczenia optymalnego terminu zwalczania rolnic w buraku cukrowym. [Usefulness of a computer application to determine the optimal date of combating agriculture in sugar beet]. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego 3: 103–114.

Jakubowska M., Bocianowski J., Nowosad K., Kowalska J. 2020. Decision support system to improve the effectiveness of chemical control against cutworms in sugar beet. Sugar Tech 22: 911–922. DOI: 10.1007/s12355-020-00808-z

Jędryczka M., Matysiak R., Bandurowski R., Rybacki D. 2004. SPEC – system wspierający ochronę rzepaku przed suchą zgnilizną kapustnych w Polsce. [SPEC – the decision support system against stem canker of oilseed rape in Poland]. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops 25: 637–644.

Kapsa J. 2002. Zastosowanie systemów decyzyjnych w ochronie plantacji ziemniaka przed zarazą. [The use of decision-making systems in the protection of potato plantations against late blight]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 42 (1): 317–323.

Kapsa J. 2011. Systemy decyzyjne stosowane w ochronie roślin. Wieś Jutra 1–2: 1–3.

Kozłowski R.J., Weres J. 2008. Internetowy system doradczy „Rzepinfo” wspomagający ochronę plantacji rzepaku ozimego. [Decision support system ”Rzepinfo” for winter oilseed rape protection]. Inżynieria Rolnicza 12 (2): 101–109.

Kozyra J., Dwornikiewicz J., Nieróbca A., Pietruch C. 2007. Agrometeorologiczny system ochrony plantacji chmielu przed mączniakiem rzekomym (Pseudoperonospora humuli Miyaba and Takah.). [Agrometeorological system for the protection of hops against downy mildew (Pseudoporonospora humuli Miyabe and Takah.)]. Przegląd Naukowy. Inżynieria i Kształtowanie Środowiska 16 (3): 48–54.

Krasiński T., Jaczewska-Kalicka A. 2008. Zastosowanie technik informatycznych dla podniesienia efektywności ochrony upraw rolniczych. [Application of information technology for improvement of plant protection efficiency]. Prace Naukowe. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego. Wydział Nauk Ekonomicznych. Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu 45 (1): 305–318.

Kwiatkowska A.M. 2007. Systemy wspomagania decyzji. Jak korzystać z wiedzy i informacji? Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 136 ss. ISBN 830-11-508-53.

Marimon N., Eduardo I., Martinez-Minaya J., Vicent A., Luque J. 2020. A decision support system based on degree-days to initiate fungicide spray programs for peach powdery mildew in Catalonia, Spain. Plant Disease 104 (9): 2418–2425. DOI: 10.1094/PDIS-10-19-2130-RE

Matysek K. 2014. Systemy wspierające podejmowanie decyzji w ochronie upraw ziemniaka przed zarazą. Ziemniak Polski 24 (2): 46–50.

NegFry online – system wspomagania decyzji w zwalczaniu zarazy ziemniaka1. https://docplayer.pl/10253273-Negfry-onlinesystem-wspomagania-decyzji-w-zwalczaniu-zarazy-ziemniaka1.html [dostęp: 30.07.2021].

Nieróbca A., Zaliwski A.S. 2014. Expert systems as a tool for decision support in integrated pest management. [Systemy ekspertowe jako narzędzia wspierające decyzje w integrowanej ochronie roślin]. Agricultural Engineering 18 (4): 185–193. DOI: 10.14654/ir.2014.152.093

Pietruch C. 2006. Kalkulator potrzeb pokarmowych roślin uprawnych. Projekt Transition Facility 2006/018-180.04.02 „Rozwój integrowanego system doradczego” [dostęp: 30.07.2021].

Power J.D., Sharda R. 2007. Model-driven decision support systems: Concepts and research directions. Decision Support Systems 43 (3): 1044–1061. DOI: 10.1016/j.dss.2005.05.030

Praczyk T., Kierzek R. (red.) 2020. Kodeks dobrej praktyki ochrony roślin. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, 59 ss. ISBN 978-83-64655-66-1.

Schepers H.T.A.M. 2004. The development and control of Phytophthora infestans in Europe in 2003. Special Report no. 10 (2004). Proc. 8th Workshop of an European network for development of an integrated control strategy of potato late blight (C.E. Westerdijk, H.T.A.M. Schepers, red.). Jersey, England–France, 31.03.–4.04.2004. Applied Plant Research, Wageningen, 319 ss.

Tratwal A., Horoszkiewicz-Janka J., Bereś P., Walczak F., Podleśny A. 2014. Przydatność aplikacji komputerowej do wyznaczania optymalnego terminu zwalczania rdzy brunatnej pszenicy. [Usefulness of a computer application to determine the optimal date of chemical control wheat brown rust]. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego 3 (12): 106–113.

Tratwal A., Baran M. 2018. The role of guidelines in past monitoring and warning systems in integrated pest management. Journal of Plant Protection Research 58 (3): 211–214. DOI: 10.24425/122941

Tratwal A., Baran M. 2019. Platforma Sygnalizacji Agrofagów – nauka praktyce rolniczej. [Online Pest Warning System – science for practice]. Progress in Plant Protection 59 (1): 119–125. DOI: 10.14199/ppp-2019-016

Wójtowicz A., Piekarczyk J. 1998. Porównanie skuteczności wybranych systemów wspierających podejmowanie decyzji w zwalczaniu zarazy ziemniaka. [Comparison of the effectiveness of selected decision support systems in fighting potato blight]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 38 (2): 358–361.

Wójtowicz A., Krasiński T., Czaczyk Z. 2012. Zastosowanie Internetu do wspomagania decyzji w ochronie ziemniaka przed Phytophthora infestans. [Using of Internet for DSS in potatoes protection against Phytophthora infestans]. Technika Rolnicza Ogrodnicza i Leśna 1: 18–21.

Wójtowicz A., Pasternak M., Mroczek I., Zacharczuk M. 2016. Systemy wspomagające podejmowanie decyzji w ochronie roślin – wyzwanie dla nauki i doradztwa rolniczego. [Decision support systems in plant protection – a challenge for science and agricultural consulting]. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego 1 (83): 62–75.

Zacharczuk M. 2019. Internetowa Platforma Doradztwa i Wspomagania Decyzji w Integrowanej Ochronie Roślin – stadium wykonalności dla projektu w ramach II Osi priorytetowej POPC – „E-administracja i otwarty rząd” Działania 2.1 „Wysoka dostępność i jakość e-usług publicznych” Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014–2020, 328 ss.

Zacharczuk M., Płóciennik M., Błaszak M. 2021. Internetowa Platforma Doradztwa i Wspomagania Decyzji w Integrowanej Ochronie Roślin. Raport z realizacji zadania nr 5 „Oprogramowanie systemu-etap 2-systemy mobilne i lokalne – wersja beta”, 24 ss.

Zaliwski A.S., Hołaj J. 2005. Zeasoft - system wspomagania decyzji w uprawie kukurydzy. [ZEASOFT - decision support system for maize cultivation]. Inżynieria Rolnicza 9 (14): 385–393.

Zaliwski A.S. 2013. Informacja, wiedza, decyzje i systemy wspomagania decyzji. Studia i Raporty IUNG-PIB 33 (7): 45–68.

Zaliwski A.S. 2015. Systemy wspomagania decyzji jako źródło informacji decyzyjnej w integrowanej produkcji roślinnej. Studia i Raporty IUNG-PIB 44 (18): 25–51.