Omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis Hbn.) to najgroźniejszy szkodnik kukurydzy (Zea mays L.) w Polsce. Na północy kraju, w woje­wództwie warmińsko-mazurskim szkodnik ten pojawił się na kukurydzy po raz pierwszy w 2009 roku. Dotychczas brakowało informacjio dynamice lotów tego szkodnika w tej części kraju. W badaniach wykonanych w latach 2020–2023 w miejscowości Tynwałd oraz Szałkowo obserwowano lot samców i samic tego motyla do pułapki świetlnej. Na podstawie wykonanych obserwacji stwierdzono, że motyle zaczynały pojawiać się w pułapce świetlnej od 12 czerwca, a ich loty kończyły się najpóźniej w dniu 15 sierpnia. Maksimum lotów motyli przypadało pod koniec drugiej i w trzeciej dekadzie lipca. Lipiec był miesiącem największej aktywności motyli. W okresie badań odłowiono do pułapki świetlnej 142 motyle w 2020 roku, 245 sztuk w 2021 roku, 224 osobniki w 2022 roku oraz 153 sztuki w 2023 roku. We wszystkich latach badań płcią dominującą były samice, które stanowiły od 63,4 do 72,5% ogółu populacji odłowionych motyli.

The European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) is the most dangerous pest of maize (Zea mays L.) in Poland. In the north of the country, in the Warmian-Masurian Voivodeship, the pest appeared on maize for the first time in 2009. So far, there has been no information about the flights dynamics of this pest in this part of the country. In studies carried out in 2020–2023 in Tynwałd and Szałkowo, the flights of males and females of this pest was observed using a light trap. Based on the observations, it was found that the moths began to appear in the light trap from June 12, and their flight ended on August 15 at the latest. The maximum flights occurred at the end of the second and third decade of July. July was the month of greatest pest activity. During the research period, 142 moths were caught in the light trap in 2020, 245 in 2021, 224 in 2022 and 153 individuals in 2023. In all years of the study, the dominant sex was females, which constituted from 63.4 to 72.5% of the total population of caught moths.

Alma A., Lessio F., Reyneri A., Blandino M. 2005. Relationships between Ostrinia nubilalis (Lepidoptera: Crambidae) feed­ing activity, crop technique and mycotoxin contamination of corn kernel in northwestern Italy. International Journal of Pest Management 51 (3): 165–173. DOI: 10.1080/09670870500179698

ARiMR 2023. Powierzchnie upraw w gminach (Dane w hektarach z wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich). Kukurydza. [Crop areas in communes (Data in hectares from applications for direct payments). Maize]. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Warszawa. https://rejestrupraw.arimr.gov.pl/# [dostęp: 14.09.2023].

Bereś P.K. 2012. Flight dynamics of Ostrinia nubilalis Hbn. (Lep., Crambidae) based on the light and pheromone trap catches in Nienadówka (South-Eastern Poland) in 2006–2008. Journal of Plant Protection Research 52 (1): 130–138. DOI: 10.2478/ v10045-012-0021-8

Bereś P.K. 2014. Monitoring występowania i sygnalizacja terminów zwalczania omacnicy prosowianki (Ostrinia nubilalis Hbn.) w Polsce – stan obecny i perspektywy. [Monitoring of occurrence and notifying dates for European corn borer (Ostrinia nubi­lalis Hbn.) control measures in Poland – current situation and perspective]. Progress in Plant Protection 54 (3): 276–282. DOI: 10.14199/ppp-2014-044

Bereś P.K. 2016. Omacnica prosowianka bez tajemnic. Kompendium wiedzy. [European corn borer without secrets. Knowledge compendium]. Hortpress, Warszawa, 128 ss. ISBN 978-83-657-823-80.

Bereś P.K., Konefał T. 2010. Distribution range of the European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) on maize in 2004–2008 in Poland. Journal of Plant Protection Research 50 (3): 326–334. DOI: 10.2478/v10045-010-0056-7

Bereś P.K., Mrówczyński M. (red.). 2016. Metodyka integrowanej ochrony i produkcji kukurydzy dla doradców. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 261 ss. ISBN 978-83-64655-23-4.

Bereś P.K., Pruszyński G. 2008. Ochrona kukurydzy przed szkodnikami w produkcji integrowanej. [Pest management in integrated maize production]. Acta Scientiarum Polonorum, Agricultura 7 (4): 19–32.

Bereś P.K., Ziętara P., Nakonieczny M., Kontowski Ł., Grzbiela M., Augustyniak M. 2022. Cydalima perspectalis in Poland – 8 years of invasion against the background of three other invasive species. Diversity 14 (1): 22. DOI: 10.3390/d14010022

Grodner J., Sułek A., Wyzińska M., Nieróbca P., Warzecha R., Ogórkiewicz M. 2020. Ochrona plantacji kukurydzy przed omacnicą prosowianką (Ostrinia nubilalis Hbn.). [Protection of maize plantations against the European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.)]. Przemysł Chemiczny 99 (8): 1177–1182. DOI: 10.15199/62.2020.8.12

Haliniarz M., Bojarczyk M. 2007. Szkodliwość omacnicy prosowianki (Ostrinia nubilalis Hbn.) dla transgenicznych i wyjścio­wych odmian kukurydzy. [Harmfulness of the European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) on transgenic and non-transgenic maize varieties]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 47 (4): 145–148.

Jansens S., van Vliet A., Dickburt C., Buysse L., Piens C., Saey B., De Wulf A., Gosselé V., Paez A., Göbel E., Peferoen M. 1997. Transgenic corn expressing a Cry9C insecticidal protein from Bacillus thuringiensis protected from European corn borer dam­age. Crop Science 37 (5): 1616–1624. DOI: 10.2135/cropsci1997.0011183X003700050035x

Kania C. 1961. Z badań nad omacnicą prosowianką – Pyrausta nubilalis (Hbn.) na kukurydzy w okolicach Wrocławia w latach 1956–1959. [Investigations on European corn borer – Pyrausta nubilalis (Hbn.) preying on maize in environs of Wrocław in 1956–1959]. Polskie Pismo Entomologiczne, Seria B, 3–4 (23–24): 165–181.

Kania C. 1962a. Szkodliwa entomofauna kukurydzy obserwowana w okolicach Wrocławia w latach 1956–1959 (cz. I). [Pestilent entomofauna of maize observed in the environs of Wrocław in 1956–1959. Part I]. Polskie Pismo Entomologiczne, Seria B, 1–2 (25–26): 53–69.

Kania C. 1962b. Szkodliwa entomofauna kukurydzy obserwowana w okolicach Wrocławia w latach 1956–1959 (cz. II). [Pestilent entomofauna of maize observed in the environs of Wrocław in 1956–1959. Part II]. Polskie Pismo Entomologiczne, Seria B, 3–4 (27–28): 183–216.

KOWR 2022. Tendencje na globalnym i krajowym rynku kukurydzy. Komunikat z dnia 31 stycznia 2022. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, Biuro Analiz i Strategii, Warszawa. https://www.gov.pl/web/kowr/aktualnosci-rynkowe [dostęp: 14.09.2023].

Krasowicz S., Madej A. 2020. Organizacyjno-ekonomiczne uwarunkowania produkcji zbóżw różnych regionach Polski. [Organizational and economic conditions of cereal production in different regions of Poland]. Studia i Raporty IUNG – PIB 62 (16): 35–70. DOI: 10.26114/sir.iung.2020.62.02

Księżak J. 2008. Regionalne zróżnicowanie uprawy kukurydzy w Polsce w latach 2000–2006. [The regional differentiation of maize cropping area in Poland within 2000–2006]. Acta Scientiarum Polonorum, Series Agricultura 7 (4): 47–60.

Lisowicz F. 2001. The occurrence of economically important maize pests in south-eastern Poland. Journal of Plant Protection Research 41 (3): 250–255.

Lisowicz F., Tekiela A. 2004. Szkodniki i choroby kukurydzy oraz ich zwalczanie. [Pests and diseases of maize and their control]. s. 52–64. W: Technologia produkcji kukurydzy. Wydanie I (A. Dubas, red.). Wieś Jutra, Warszawa, 133 ss. ISBN 83-89503- 17-4.

Magg T., Melchinger A.E., Klein D., Bohn M. 2002. Relationship between European corn borer resistance and concentration of mycotoxins produced by Fusarium spp. in grains of transgenic Bt maize hybrids, their isogenic counterparts, and commercial varieties. Plant Breeding 121 (2): 146–154. DOI: 10.1046/j.1439-0523.2002.00659.x

Munkvold G.P., Hellmich R.L., Rice L.G. 1999. Comparison of fumonisin concentrations in kernels of transgenic Bt maize hybrids and nontransgenic hybrids. Plant Diseases 83 (2): 130–138. DOI: 10.1094/PDIS.1999.83.2.130

Pieprzyk W., Romankow W. 1960. Wyniki jednorocznych obserwacji nad biologią omacnicy prosowianki (Pyrausta nubilalis Hbn., Lepidoptera, Tortricidae). [Results of one-year observations on the biology of the European corn borer (Pyrausta nubila­lis Hbn., Lepidoptera, Tortricidae)]. Biuletyn Instytutu Ochrony Roślin 9: 127–139.

Poos F.W. 1927. Biology of the European corn borer (Pyrausta nubilalis Hübn.) and two closely related species in northern Ontario. Ohio Journal of Science 27 (2): 47–94.

Sobek E.A., Munkvold G.P. 1999. European corn borer (Lepidoptera: Pyralidae) larvae as vectors of Fusarium moniliforme, caus­ing kernel rot and symptomless infection of maize kernels. Journal of Economic Entomology 92 (3): 503–509. DOI: 10.1093/ jee/92.3.503

Wałkowski W., Bubniewicz P. 2004. Omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis Hbn.) – ekspansywny szkodnik kukurydzy w Wielkopolsce. [European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) – an expansive pest of maize in Wielkopolska region]. Progress Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 44 (2): 1187–1190.

Żołnierz R., Hurej M. 2005. Występowanie omacnicy prosowianki (Ostrinia nubilalis Hbn.) na plantacji kukurydzy nasiennej na terenie województwa opolskiego. [Infestation of corn grown for seeds by the European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) in Opole province]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 45 (2): 1233–1236.

Żołnierz R., Hurej M. 2007. Porównanie odłowów omacnicy prosowianki przy użyciu pułapek świetlnej i feromonowych. [Comparison of European corn borer catches in light and pheromone traps]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 47 (4): 267–271.