Celem pracy była ocena porównawcza ochrony kukurydzy zwyczajnej i cukrowej w Polsce w świetle rejestrów krajowych i planowanych ograniczeń Unii Europejskiej. W uprawie kukurydzy zwyczajnej dostępnych jest więcej herbicydów, natomiast w kukurydzy cukrowej ofer­ta ta jest ograniczona. Największe ryzyko dotyczy regulacji zachwaszczenia, a w ochronie fungicydowej brakuje środków do zwalczaniaw fazie siewek. W obu uprawach presja omacnicy prosowianki i szkodników wielożernych wymaga łączenia metod chemicznych i niechemicznych. Rosnące znaczenie zyskują biopreparaty, odmiany odporne oraz praktyki integrowanej ochrony.

The aim of the study was a comparative assessment of pest management in grain and sweet maize in Poland, based on national registra­tions and planned European Union restrictions. While more herbicides are available for common corn, the range is limited for sweet corn. The greatest risk is associated with weed control, and fungicide control is lacking during the seedling stage. In both crops, the pressure of the European corn borer and polyphagous pests requires combining chemical and non-chemical methods. Increasing importance is gained by biocontrol products, resistant varieties, and integrated pest management practices.

Alix A., Lewis G. 2010. Guidance for the assessment of risks to bees from the use of plant protection products under the framework of Council Directive 91/414 and Regulation 1107/2009. EPPO Bulletin 40 (2): 196–203. DOI: 10.1111/j.1365-2338.2010.02376.x

Bereś P.K., Mrówczyński M., Kierzek R., Węgorek P., Sosnowska D., Korbas M., Adamczyk J., Szulc P., Strażyński P., Zamoj­ska J., Warzecha R., Jajor E., Horoszkiewicz-Janka J., Matysiak K., Siekaniec Ł., Mazur E., Piecuch K., Marcinkowska K., Drzewiecki S., Krawczyk K., Trzmiel K., Nijak K., Jaskulska M., Danielewicz J., Gorzała G., Bombrys M. 2022. Metodyka Integrowanej Produkcji kukurydzy (P.K. Bereś, P. Strażyński, M. Mrówczyński, red.). Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 74 ss. ISBN 978-83-64655-81-4.

Bujak H., Kierzek R., Mrówczyński M., Strażyński P. 2024. Znaczenie odmian odpornych i tolerancyjnych na agrofagi w systemie Integrowanej Produkcji upraw rolniczych. Konferencja Ochrony Roślin, Streszczenia 64. Sesja Naukowa Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego „Zrównoważone rolnictwo i ochrona roślin”. Poznań, 7–8 lutego 2024 r.: 14–15.

Cilia N., Kandris I. 2023. Training in the evaluation of pesticides (plant protection products and active substances) according to Regulation (EC) No 1107/2009. Special Issue: EU‐FORA Series 6, 21 (S1). DOI: 10.2903/j.efsa.2023.e211007

COBORU 2025. Lista opisowa odmian roślin rolniczych. Kukurydza. Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wielka, 72 ss.

DEFRA 2024. Pesticide Usage Survey: Sweetcorn in the UK. Department for Environment, Food and Rural Affairs, UK.

Dworzańska D., Zamojska J., Węgorek P., Bereś P.K., Drzewiecki S. 2023. Pyrethroid susceptibility and oxidative detoxifica­tion mechanism in Colorado potato beetle and western corn rootworm. Plant Protection Science 59 (2): 174–184. DOI: 10.17221/53/2022-PPS

Dz.U. 2013 poz. 455. Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin.

Dz.U. 2013 poz. 505. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2013 r. w sprawie wymagań integro­wanej ochrony roślin.

Dz.U. 2023 poz. 412. Ustawa z dnia 8 lutego 2023 r. o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027.

European Commission 2025. EU Pesticides Database – Active Substances. ec.europa.eu

GIORiN 2024. Metodyka Integrowanej Produkcji Kukurydzy Cukrowej. Metodyka_IP_-_KUKURYDZA_CUKROWA_-_za­twierdzona_(2024).pdf

Goulet F., Aulagnier A., Hubert M. 2023. Strong withdrawal or weak withdrawal? Problematization of pesticides and categori­zation of their alternatives in Argentina, Brazil and France. s. 153–167. W: New Horizons for Innovation Studies: Doing Without, Doing With Less (F. Goulet, D. Vinck, red.). Edward Elgar Publishing Ltd, 332 ss. ISBN 978-18-039-255-47. DOI: 10.4337/9781803925554

IAFP – NRI 2024. Institute of Agricultural and Food Economics – National Research Institute. Market Analysis. https://ierigz.waw. pl/publikacje/analizy-rynkowe [dostęp: 25.03.2025].

IMWM – NRI 2025. Institue of Meteorology nad Water Management – National Research Institute. https://modele.imgw.pl/ cmm/?page_id=44688 [dostęp: 25.03.2025].

IOR – PIB 2024. Monitoring stosowania środków ochrony roślin w Polsce w roku 2024. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań.

Kaczmarek D., Rzemieniecki T., Marcinkowska K., Pernak J. 2019. Synthesis, properties and adjuvant activity of docusate-based ionic liquids in pesticide formulations. Journal of Industrial and Engineering Chemistry 78: 440–447. DOI: 10.1016/j. jiec.2019.05.023

Korbas M., Bereś P., Paradowski A., Węgorek P., Jajor E., Horoszkiewicz-Janka J., Zamojska J., Strażyński P., Szczepaniak W., Sobiech Ł., Kardasz P., Danielewicz J., Piecuch K., Czyczewski M., Dworzańska D. 2019. Vademecum ochrony i nawożenia kukurydzy. Wydawnictwo Agronom, Poznań, 205 ss.

Korbas M., Mrówczyński M., Strażyński P., Danielewicz J., Krawczyk R., Kierzek R., Matysiak K., Bereś P., Piszczek J., Za­mojska J., Węgorek P. 2023. Przyszłość ochrony roślin rolniczych przed agrofagami według ekoschematów Polskiego Planu Strategicznego oraz projektów rozporządzeń Unii Europejskiej. Konferencja Ochrony Roślin, Streszczenia 63. Sesja Naukowa Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego „Wyzwania i szanse w produkcji i ochronie roślin”. Poznań, 15–16 lutego 2023 r.: 10–11.

LODR 2024. Biologiczna i chemiczna ochrona kukurydzy cukrowej. Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli.

MacLeod A., Pautasso M., Jeger M.J., Haynes-Young R. 2010. Evolution of the international regulation of plant pests and chal­lenges for future plant health. Food Security 2: 49–70. DOI: 10.1007/s12571-010-0054-7

Marchand P.A. 2023a. Evolution of plant protection active substances in Europe: the disappearance of chemicals in favour of bio­control agents. Environmental Science and Pollution Research 30: 1–17. DOI: 10.1007/s11356-022-24057-7

Marchand P.A. 2023b. BioControl agents in Europe: substitution plant protection active substances or a new paradigm? Agro­chemicals 2 (4): 538–550. DOI: 10.3390/agrochemicals2040030

Marchand P.A. 2023c. EU chemical plant protection products in 2023: current state and perspectives. Agrochemicals 2 (1): 106–117. DOI: 10.3390/agrochemicals2010008

Marcinkowska M., Praczyk T., Niemczak M., Rzemieniecki T., Kaczmarek D.K., Łacka A., Pernak J. 2023. Herbicidal ionic liquids containing double or triple anions as a new potential tool for weed control including herbicide-resistant biotypes. Crop Protec­tion 169: 106238. DOI: 10.1016/j.cropro.2023.106238

MARD 2025. Ministry of Ariculture and Rural Development. https://www.gov.pl/web/rolnictwo/rejestr-rodkow-ochrony-roslin [dostęp: 27.07.2025].

MRiRW 2025. Rejestr środków ochrony roślin – stan na 27.07.2025. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. gov.pl

Mrówczyński M. 2024. Wpływ decyzji Unii Europejskiej na ochronę kukurydzy. Kukurydza 2: 26–30.

Mrówczyński M., Bereś P., Strażyński P. 2024. Problemy z ochroną kukurydzy. Nowoczesna Uprawa 11/12: 24–29.

OJEU 2009. L. 309. Official Journal of the European Journal. Regulation (EC) No 1107/2009 of the European Parliament and of the Council of 21 October 2009 concerning the placing of plant protection products on the market and repealing Council Directives 79/117/EEC and 91/414/EEC.

Pernak J., Niemczak M., Rzemieniecki T., Marcinkowska K., Praczyk T. 2022. Dicationic herbicidal ionic liquids comprising two active ingredients exhibiting different modes of action. Journal of Agricultural and Food Chemistry 70 (8): 2545−2553. DOI: 10.1021/acs.jafc.1c07750

RCCT 2025. Selection of Varieties for Integrated Crop Production. https://www.coboru.gov.pl/pdo/ipr [dostęp: 27.03.2025].

SP 2024. Statistics Poland. Zużycie środków ochrony roślin wg. zharmonizowanej klasyfikacji substancji. Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2010–2024. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.

SP 2025. Statistics Poland. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rolnictwo-lesnictwo/uprawy-rolne-i-ogrodnicze/wynikowy-sza­cunek-glownych-ziemioplodow-rolnych-i-ogrodniczych-w-2024-roku,5,23.html [dostęp: 25.03.2025].

SPHSIS 2025. State Plant Health and Seed Inspection Service. https://www.gov.pl/web/piorin/integrowana-produkcja-roslin [do­stęp: 25.03.2025].

Strażyński P., Mrówczyński M. 2021. Zmiany w dostępności insektycydów w dobie wycofywania substancji czynnych – stan aktualny i prognozy. Konferencja Ochrony Roślin, Streszczenia 61. Sesja Naukowa Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego „Nowe strategie ochrony roślin”. Poznań, 10–12 lutego 2021 r., s. 40.

Strażyński P., Mrówczyński M. 2024. Integrowana Produkcja Roślin jako sposób na racjonalną chemizację rolnictwa. 48. Mię­dzynarodowe Seminarium Naukowo-Techniczne „Chemistry for Agriculture and Human Health”. Karpacz, 24–27 listopada 2024 r.

Strażyński P., Ruszkowska M. 2015. The life cycle functional response of Rhopalosiphum padi (L.) to higher temperature: territo­rial expansion of permanent parthenogenetic development as a result of warmer weather conditions. Journal of Plant Protection Research 55 (2): 162–165. DOI: 10.1515/jppr-2015-0021

Strażyński P., Ruszkowska M., Krówczyńska A. 2016. Aphids of the genus Diuraphis caught by Johnson suction trap in Poznań, Poland. Journal of Plant Protection Research 56 (4): 328–330. DOI: 10.1515/jppr-2016-0053

Strażyński P., Tratwal A., Sosnowska D., Mrówczyński M. 2024. Integrowana ochrona roślin – stan i określenie zagrożeń w kon­tekście wyzwań związanych z wdrażaniem nowej perspektywy Unii Europejskiej na lata 2023–2027. [Integrated pest manage­ment – status and identification of risks in the context of challenges related to the implementation of the new European Union perspective for 2023–2027]. Progress in Plant Protection 64 (4): 169–179. DOI: 10.14199/ppp-2024-016

USDA 2023. www.ars.usda.gov/research/project/?accnNo=443938&utm_source=chatgpt.com

Vademecum Środków Ochrony Roślin 2025. Vademecumsor.pl

Villaverde J.J., Sevilla-Morán B., Sandín-España P., López-Goti C., Alonso-Prados J.L. 2013. Biopesticides in the framework of the European Pesticide Regulation (EC) No. 1107/2009. Pest Management Science 70 (1): 2–5. DOI: 10.1002/ps.3663

Węgorek P., Zamojska J., Dworzańska D., Strażyński P., Bereś P.K. 2021. Monitoring odporności na insektycydy wybranych gatunków owadów w roku 2020 i strategie zapobiegania temu zjawisku. Konferencja Ochrony Roślin, Streszczenia 61. Se­sja Naukowa Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego „Nowe strategie ochrony Roślin”. Poznań, 10–12 lutego 2021 r., s. 44.