Progress in Plant Protection

Bawełnica korówka [Eriosoma lanigerum (Hausmann, 1802)] – nadal groźnym szkodnikiem
Woolly apple aphid [Eriosoma lanigerum (Hausmann, 1802)] – still a dangerous pest

Barbara Osiadacz, e-mail: barbara.osiadacz@gmail.com

Instytut Tarnogórski i Muzeum, Zakład Nauk Przyrodniczych, Pracownia Afidologiczna, Juliusza Ligonia 7, 42-600 Tarnowskie Góry, Polska

Andrzej Józef Woźnica, e-mail: andrzej.woznica@upwr.edu.pl

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Instytut Biologii, Kożuchowska 5b, 51-631 Wrocław, Polska

Paweł Trzciński, e-mail: p.trzcinski@iorpib.poznan.pl

Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Monitorowania i Sygnalizacji Agrofagów, Władysława Węgorka 20, 60-318 Poznań, Polska
Streszczenie

Eriosoma lanigerum (Hausmann, 1802) (Insecta, Hemiptera, Aphidomorpha, Aphididae) jest groźnym szkodnikiem jabłoni, któryw ostatnich latach coraz częściej i liczniej pojawia się na jabłoniach, nie tylko w sadach produkcyjnych i gospodarstwach szkółkar­skich. W komunikacie przedstawiono dane na temat występowania tego gatunku mszycy w Polsce, jego biologii, jak i sposobów zwalczania. Ponadto po raz pierwszy, poza gospodarczymi uprawami jabłoni, zaprezentowano stanowiska bawełnicy korówki w terenach zieleni miejskiej we Wrocławiu (jest to jednocześnie pierwsze udokumentowane stwierdzenie tego gatunku na Dolnym Śląsku). Zalecane jest zintensyfikowanie monitoringu i odpowiednia pielęgnacja miejskich nasadzeń jabłoni, które stanowią rezerwuar dla tego agrofaga. Wobec zachodzących zmian klimatycznych wskazane jest również przeprowadzenie ponownych obserwacji biolo­gicznych tego gatunku mszycy, co przyczyniłoby się do lepszej i skuteczniejszej ochrony jabłoni w sadach i szkółkach.

 

Eriosoma lanigerum (Hausmann, 1802) (Insecta, Hemiptera, Aphidomorpha, Aphididae) is a dangerous pest of apple trees. It has been appearing more frequently and in greater numbers in recent years, not only in production orchards but also in nurseries. In this paper we present current data on the occurrence of this aphid species in Poland, its biology and methods of control. Additionally, for the first time outside of commercial apple cultivation we report the presence of the woolly apple aphid in urban green areas in Wrocław (this is also the first time that occurrence of this species in Lower Silesia is documented). It is recommended intensifying the monitoring and proper maintenance of urban apple plantings, which serve as a reservoir for this pest. Because of the ongoing climate changes, renewed biological observations of this aphid species are also recommended, which would contribute to better and more effective protection of apple trees in orchards and nurseries.

Słowa kluczowe
mszyce; jabłonie; monitoring; zmiany klimatyczne; krajobraz miejski; Wrocław; aphids; apple trees; climate change; urban landscape
Referencje

Bąkowski G. 1973. Rola ośca korówkowego (Aphelinus mali Hald.) w zwalczaniu bawełnicy korówki (Eriosoma lanigerum Hausm.). Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 144: 85–95.

 

Cichocka E. 1980. Mszyce roślin sadowniczych Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 119 ss.

 

Favret C., Aphid Taxon Community (eds.). 2025. Blackman & Eastop’s Aphids on the World’s Plants, version 1.0. [accessed at https://aphidsonworldsplants.info/ on 15 September 2025].

 

Hałaj R., Osiadacz B. 2016. Mszyce / Aphids – Aphidomorpha. Mszyce właściwe – Aphidoidea. Hormaphididae, Mindaridae, Phloeomyzidae, Thelaxidae. Klucze do oznaczania owadów Polski 17 (5c) [179]: 1–163.

 

Heie O.E. 1980. The Aphidoidea (Hemiptera) of Fennoscandia and Denmark. I. Fauna Entomologica Scandinavica 9: 1–236.

 

Hołdaj M., Łabanowska B. 2017. Bawełnica korówka – rosnące zagrożenie. Hasło Ogrodnicze 4: 25–27.

 

Janiszewska-Cichocka E. 1971. Mszyce (Homoptera, Aphidodea) roślin sadowniczych Polski. V. Gatunki występujące na jabłoni. Fragmenta Faunistica 16 (13): 225–239.

 

Mackoś-Iwaszko E. 2023. Wpływ roślin na zmienność krajobrazu miasta. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 50 (2): 65–88.

 

Marosz A. 2009. Wartość dekoracyjna, użytkowa i przydatność do nasadzeń miejskich odmian jabłoni ozdobnych. Zeszyty Nau­kowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pieniążka 17: 95–106.

 

Olszak R. 2005. Bawełnica korówka – groźny szkodnik jabłoni. Sad Nowoczesny 12: 10–11.

 

Osiadacz B., Hałaj R. 2009. The Aphids (Hemiptera: Sternorrhyncha: Aphidinea) of Poland. A Distributional Checklist. Polish Entomological Monographs 6: 1–96.

 

Osiadacz B., Hałaj R. 2010. Systematic Review of Aphids (Hemiptera: Sternorrhyncha: Aphidomorpha) of Poland with Host Plant Index. A Monographic Survey. Silesian Natural History Monographs 1: 1–192.

 

Rejestr Środków Ochrony Roślin 2025. https://www.gov.pl/attachment/e92853ce-15cc-44e3-beca-23687834e24f [dostęp: 01.10.2025].

 

Soika G. (red.). 2025. Program ochrony jabłoni. Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice. https://www.inhort.pl/files/sor/programy_ ochrony/Program_ochrony_jabloni.pdf [dostęp: 01.10.2025].

 

Szelegiewicz H. 1968. Mszyce – Aphidoidea. Katalog Fauny Polski 12. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 316 ss.

 

Trzaskowska E., Adamiec P. 2015a. Zieleń obiektów handlowych i stref komercyjnych. Problemy Rozwoju Miast. Kwartalnik Naukowy Instytutu Rozwoju Miast 12 (3): 13–21.

 

Trzaskowska E., Adamiec P. 2015b. Zieleń osiedli i inwestycji deweloperskich w Lublinie. Problemy Rozwoju Miast. Kwartalnik Naukowy Instytutu Rozwoju Miast 12 (3): 23–30.

 

Weber D.C., Brown M.W. 1988. Impact of woolly apple aphid (Homoptera: Aphididae) on the growth of potted apple trees. Journal of Economic Entomology 81 (4): 1170–1177. DOI: 10.1093/jee/81.4.1170

Progress in Plant Protection (2025) : 0-0
Data pierwszej publikacji on-line: 2025-11-26 13:11:23
http://dx.doi.org/10.14199/ppp-2025-028
Pełny tekst (.PDF) BibTeX Mendeley Powrót do listy