W terenach zieleni miejskiej powstają sprzyjające warunki dla rozwoju gatunków fitofagicznych, które żerując, zmniejszają walory es­tetyczne rosnących tam roślin. Liczebność szkodników roślin może być ograniczana przez parazytoidy z podrodziny Pimplinae. Celem badań było ustalenie wpływu małej, średniej i dużej presji antropogenicznej na strukturę jakościową i ilościową zgrupowań Pimpli­nae zasiedlających tereny zieleni miejskiej oraz określenie wpływu presji na odławianie owadów. Badania prowadzono w ogródkach działkowych miasta Poznania, w Ogrodzie Botanicznym i w Ogrodzie Zoologicznym w latach 2014–2016, stosując metodę odłowuowadów dorosłych do żółtych pułapek Moericke’go. Badania wykazały, że największy wpływ na strukturę jakościową i ilościową zgrupowań Pimplinae miało bogactwo gatunkowe roślin, a w mniejszym stopniu wielkość terenu, odległość od centrum miasta i wielkość zanieczyszczenia powietrza.

Urban green areas have favourable conditions for the development of phytophagous species, which feed on plants and thus reduce their aesthetic value. The population of plant pests can be limited by parasitoids of the Pimplinae subfamily. The aim of this study was to determine the influence of low, medium, and high anthropogenic pressure on the qualitative and quantitative structure of Pimplinae communities inhabiting urban green areas and to determine the influence of this pressure on the catchability of insects. The research was conducted between 2014 and 2016 in allotment gardens, Botanical Garden and Zoological Garden in the city of Poznań, using the method of catching adult insects in yellow Moericke traps. The research showed that the richness of plant species had the greatestinfluence on the qualitative and quantitative structure of Pimplinae communities, whereas the size of the area, distance from the city centre, and the intensity of air pollution exerted lesser influence.

Agresti A. 2007. An Introduction to Categorical Data Analysis. 2nd ed. John Wiley and Sons, New York, 392 ss. ISBN 978-0-471- 22618-5.

Bąkowski M., Piekarska-Boniecka H., Dolańska-Niedbała E. 2013. Monitoring of the red-belted clearwing moth, Synanthedon myopaeformis, and its parasitoid Liotryphon crassiseta in apple orchards in yellow Moericke traps. Journal of Insect Science 13 (1): 4. DOI: 10.1673/031.013.0401

Clair A.L.St., Dolezal A.G., O’Neal M.E., Toth A.L. 2020. Pan traps for tracking honey bee activity-density: a case study in soy­beans. Insects 11 (6): 366. DOI: 10.3390/insects11060366

Fitton M.G., Shaw M.R., Gauld I.D. 1988. Pimplinae Ichneumon-Flies: Hymenoptera, Ichneumonidae (Pimplinae). Handbook for the Identification of British Insects, Volume 7.01. Royal Entomological Society, London, 110 ss. ISBN 978-0-901-54672-2.

Gabriel K.R. 1971. The biplot graphical display of matrices with applications to principal component analysis. Biometrika 58 (3): 453–467. DOI: 10.2307/2334381

Gauld I.D., Wahl D.B., Broad G.R. 2002. The suprageneric groups of the Pimplinae (Hymenoptera: Ichneumonidae): a cla­distic re‐evaluation and evolutionary biological study. Zoological Journal of the Linnean Society 136 (3): 421–485. DOI: 10.1046/j.1096-3642.2002.00031.x

Georgiev G. 2000. Studies on larval parasitoids of Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera: Sesiidae) on urban poplars (Populus spp.) in Sofia, Bulgaria. Annals of Forest Science 57 (2): 181–187. DOI: 10.1051/forest:2000168

Georgiev G., Delkov A. 1997. Phytophagous insects and their parasitoids on poplar trees in Sofia. Acta Entomologica Bulgarica 1–2: 61–65.

Hilszczański J., Plewa R. 2009. Longhorn beetles (Coleoptera, Cerambycidae) collected in Moericke traps in oak canopies of Kro­toszyn forests. Forest Research Papers / Leśne Prace Badawcze 70 (4): 395–401. DOI: 10.2478/v10111-009-0037-7

Kasparyan D.R. 1981. Part 3. Wasps. W: Guide to insects of the European part SSSR (G.S. Miedviediev, red.). Leningrad State Publishing House, 688 ss.

Minami T., Ishii M., Temma K. 1999. Difference in parasitoid complex of gypsy moth, Lymantria dispar L. (Lepidoptera: Lymant­riidae), between mountain coppice and urban greenery in Osaka, Japan. Japanese Journal of Applied Entomology and Zoology 43 (4): 169–174.

Moericke V. 1953. Wie finden geflügelte Blattläuse ihre Wirtspflanze? Mitteilungenaus aus der Biologischen Reichsanstalt 75: 90–97.

Piekarska-Boniecka H. 2004. Pimplinae, Diacritinae i Poemeniinae (Hymenoptera, Ichneumonidae) of urban green areas of Poznań. s. 179–186. W: Fauna miast Europy Środkowej 21. wieku. [Urban fauna of Central Europe in the 21st century] (P. Indykiewicz, T. Barczak, red.). LOGO Publishing House, Bydgoszcz, 584 ss.

Piekarska-Boniecka H., Ratajczak J., Dolańska-Niedbała E. 2009a. Parasitic wasps of the Pimplinae, Poemeniinae and Diacri­tinae (Hymenoptera, Ichneumonidae) subfamilies at Kórnik Arboretum. Folia Horticulturae 21 (1): 119–127. DOI: 10.2478/ fhort-2013-0131

Piekarska-Boniecka H., Trzciński P., Dolańska-Niedbała E. 2009b. Parazytoidy (Hymenoptera, Ichneumonidae) występujące w Ogrodzie Botanicznym UAM w Poznaniu. [Parasitoids (Hymenoptera, Ichneumonidae) occurring in the Botanical Garden of Adam Mickiewicz University in Poznań]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 49 (2): 874–877.

Piekarska-Boniecka H., Wilkaniec B., Dolańska-Niedbała E. 2008. Parasitic wasps of the Pimplinae subfamily (Hymenoptera, Ichneumonidae) of agricultural landscape refugium habitats in central Wielkopolska. [Pasożytnicze błonkówki z podrodziny Pimplinae (Hymenoptera, Ichneumonidae) środowisk ostojowych krajobrazu rolniczego środkowej Wielkopolski]. Acta Sci­entiarum Polonorum, Hortorum Cultus 7 (4): 23–30.

Piekarska-Boniecka H., Zyprych-Walczak J., Siatkowski I., Dolańska-Niedbała E., Trzciński P., Rzańska-Wieczorek M., Tran Dinh D. 2018. The impact of apple orchard edge plants on communities of Pimplinae (Hymenoptera, Ichneumonidae). Journal of the Entomological Research Society 20 (2): 43–59.

R Core Team 2020. R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria. https://www.R-project.org/ [dostęp: 10.07.2023].

Rzańska M., Piekarska-Boniecka H. 2016. Ogród Botaniczny UAM w Poznaniu jako środowisko występowania parazytoidów z podrodzin Pimplinae i Poemeniinae (Hymenoptera, Ichneumonidae). [Adam Mickiewicz University Botanical Garden in Poznań as the environment for parasitoids of the Pimplinae and Poemeniinae subfamilies (Hymenoptera, Ichneumonidae)]. Nauka Przyroda Technologie 10 (1): #3. DOI: 10.17306/J.NPT.2016.1.3

Rzańska M., Piekarska-Boniecka H., Trzciński P. 2015. Występowanie parazytoidów z rodziny gąsienicznikowatych (Hymenop­tera, Ichneumonidae) w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. [Occurrence of parasitoids of the family Ichneumonidae (Hymenoptera) in the Botanical Garden of the Adam Mickiewicz University in Poznań]. Progress in Plant Protection 55 (3): 340–345. DOI: 10.14199/ppp-2015-058

Sawoniewicz J. 1982. Ichneumonidae (Hymenoptera) of Warsaw and Mazovia. [Ichneumonidae (Hymenoptera) Warszawy i Mazowsza]. Memorabilia Zoologica 36: 5–39.

Sawoniewicz J. 1986. Structure of Ichneumonidae (Hymenoptera) communities in urban green areas of Warsaw. [Struktura zgrupowań Ichneumonidae (Hymenoptera) w zieleni miejskiej Warszawy]. Memorabilia Zoologica 41: 103–124.

Schnitzler F.R., Hartley S., Lester P.J. 2011. Trophic-level responses differ at plant, plot, and fragment levels in urban native forest fragments: A hierarchical analysis. Ecological Entomology 36 (2): 241–250. DOI: 10.1111/j.1365-2311.2011.01266.x

Tanque R.L., Kumagai A.F., Souza B., Korasaki V. 2015. Structure and dynamics of the taxocenoses of Pimplinae, Poemeniinae, Rhyssinae, Anomaloninae and Metopiinae in an urban secondary semideciduous montane forest. Neotropical Entomology 44 (3): 224–231. DOI: 10.1007/s13744-015-0275-8

Teder T., Tammaru T., Pedmanson R. 1999. Patterns of host use in solitary parasitoids (Hymenoptera, Ichneumonidae): field evi­dence from a homogeneous habitat. Ecography 22 (1): 79–86. DOI: 10.1111/j.1600-0587.1999.tb00456.x

Tomalak M. 2003. Najważniejsze problemy ochrony drzew miejskich przed szkodnikami. [Most important issues in protection of urban trees against pest insects]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 43 (1): 427–435.

Tomalak M. 2006. Postrzeganie drzew, szkodników oraz zabiegów ochrony roślin na obszarach parków i lasów miejskich. [Citi­zen’s perception of trees, tree pests and pest management-related activity in urban parks and forests]. Progress in Plant Protec­tion/Postępy w Ochronie Roślin 46 (1): 337–343.

Trojan P., Winiarska G. 2001. The city as an archipelago of inland islands. s. 10–16. W: Biodiversity and Ecology of Animal Popu­lations in Urbanized Environments. [Bioróżnorodność i ekologia populacji zwierzęcych w środowiskach zurbanizowanych] (P. Indykiewicz, T. Barczak, G. Kaczorowski, red.). NICE Publishing House, Bydgoszcz, 562 ss.

Yu D.S. 2012. Interactive catalogue of world Ichneumonidae. Taxapad. http://www.taxapad.com/ [dostęp: 10.07.2023].