Spodoptera frugiperda jest gatunkiem motyla z rodziny sówkowatych (Noctuidae), natywnym dla obu kontynentów amerykańskich.Gatunek ten preferuje klimat tropikalny, jednak duże zdolności migracyjne powodują, że okresowo może zasiedlać również strefy klimatu umiarkowanego. W ostatnich latach agrofag skolonizował rozległe obszary (głównie strefy tropikalnej) Afryki, Azji oraz Australii i Oceanii, w wielu miejscach powodując dotkliwe straty w uprawach. Pierwsze migrujące osobniki dotarły również do Europy, gdzie w większości państw gatunek ten ma status organizmu kwarantannowego. W artykule krytycznie odniesiono się do zagrożenia, jakie gatunek ten może stanowić dla polskich upraw.

Spodoptera frugiperda is a moth species of the Noctuidae family, native to both American continents. This species prefers tropicalclimates, one high migratory capacity means that it can periodically inhabit temperate zones as well. In recent years, the pest has colo­nized vast areas (mainly in the tropics) of Africa, Asia and Australia and Oceania, causing severe crop losses in many places. The first migrating individuals have also reached Europe, where the species has the status of a quarantine organism in most countries. The article is critical of the threat this species may pose to Polish crops.

Brambila J. 2009. Steps for the dissection of male Spodoptera moths (Lepidoptera: Noctuidae) and notes on distinguishing S. litura and S. littoralis from native Spodoptera species. Invasive.org. https://www.invasive.org/publications/aphis/Handout_Spodop­tera_genitalia.pdf [dostęp: 05.03.2025].

Brambila J. 2013. Identification notes for Spodoptera litura and Spodoptera littoralis (Lepidoptera: Noctuidae) and some native Spodoptera moths. Invasive.org. https://www.invasive.org/publications/aphis/Handout_Spodoptera_Wings_2013.pdf [dostęp: 05.03.2025].

CABI 2019. Rwomushana I. 2019. Spodoptera frugiperda (fall armyworm). Invasive Species Compendium. Wallingford, UK. DOI: 10.1079/cabicompendium.29810

Cean M., Taddei A., Gottsberger R.A., Reisenzein H., Georgescu E.I.V. 2024. First report of the fall armyworm Spodoptera frugi­perda (J.E. Smith, 1797) in Romania. EPPO Bulletin 54 (2): 212–216. DOI: 10.1111/epp.13017

Chapman J.W., Lim K.S., Reynolds D.S. 2013. The significance of midsummer movements of Autographa gamma: Implications for a mechanistic understanding of orientation behavior in a migrant moth. Current Zoology 59 (3): 360–370. DOI: 10.1093/ czoolo/59.3.360

Cock M.J.W., Beseh P.K., Buddie A.G., Cafá G., Crozier J. 2017. Molecular methods to detect Spodoptera frugiperda in Ghana, and implications for monitoring the spread of invasive species in developing countries. Scientific Reports 7 (1): 4103. DOI: 10.1038/s41598-017-04238-y

Czechowski P., Dubicka A. 2021. „Nalot” rusałki osetnik Vanessa cardui (Linneusz, 1758) w roku 2019. Przegląd Przyrodniczy 32 (1): 81–90.

Du Plessis H., Schlemmer M.-L., Van den Berg J. 2020. The effect of temperature on the development of Spodoptera frugiperda (Lepidoptera: Noctuidae). Insects 11 (4): 228. DOI: 10.3390/insects11040228

EPPO 2015. PM 7/124 (1) Spodoptera littoralis, Spodoptera litura, Spodoptera frugiperda, Spodoptera eridania. OEPP/EPPO Bulletin 45 (3): 410–444. DOI: 10.1111/epp.12258

EPPO 2025. https://gd.eppo.int/taxon/LAPHFR/distribution [dostęp: 27.02.2025].

Ge S., He L., He W., Yan R., Kris A.G.W., Wu K. 2021. Laboratory-based flight performance of the fall armyworm, Spodoptera frugiperda. Journal of Integrative Agriculture 20 (3): 707–714. DOI: 10.1016/S2095-3119(20)63166-5

Goergen G., Kumar P.L., Sankung S.B., Togola A., Tamò M. 2016. First report of outbreaks of the fall armyworm Spodoptera frugi­perda (J.E. Smith) (Lepidoptera, Noctuidae), a new alien invasive pest in west and central Africa. PloS ONE 11 (10): e0165632. DOI: 10.1371/journal.pone.0165632

Ingber D.A., McDonald J.H., Mason C.E., Flexner L. 2021. Oviposition preferences, Bt susceptibilities, and tissue feeding of fall armyworm (Lepidoptera: Noctuidae) host strains. Pest Management Science 77 (9): 4091–4099. DOI: 10.1002/ps.6434

Internet 1. https://lepiforum.org/wiki/taxonomy/Noctuoidea/Noctuidae/Xyleninae/Prodeniini/Spodoptera?view=0 [dostęp: 05.03.2025].

Internet 2. https://www.invasive.org/search/action.cfm?q=spodoptera+frugiperda [dostęp: 05.03.2025].

Internet 3. Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2019/1702 z dnia 1 sierpnia 2019 r. uzupełniające rozporządzenie Parla­mentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 przez ustanowienie wykazu agrofagów priorytetowych. https://eur-lex.europa.eu/ legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32019R1702 [dostęp: 10.04.2025].

Internet 4. https://www.gov.pl/attachment/f6b49c5d-a2f8-4494-88c6-5ecb8e4df372 [dostęp: 05.03.2025].

Jeger M., Bragard C., Caffier D., Candresse T., Chatzivassiliou E., Dehnen-Schmutz K., Gilioli G., Gregoire J.-C., Miret J.A.J., Navarro M.N., Niere B., Parnell S., Potting R., Rafoss T., Rossi V., Urek G., Van Bruggen A., Van der Werf W., West J., Win­ter S., Day R., Early R., Hruska A., Nagoshi R., Gardi C., Mosbach-Schultz O., MacLeod A. 2018. Scientific opinion on the pest risk assessment of Spodoptera frugiperda for the European Union. EFSA Journal 16 (8): 5351, 120 ss. DOI: 10.2903/j. efsa.2018.5351

Johnson S.J. 1987. Migration and life history strategy of the fall armyworm, Spodoptera frugiperda in the Western Hemisphere. International Journal of Tropical Insect Science 8 (4–5–6): 543–549. DOI: 10.1017/S1742758400022591

Kenis M., Benelli G., Biondi A., Calatayud P., Day R., Desneux N., Harrison R., Kriticos D., Rwomushana I., Van den Berg J., Ver­heggen F., Zhang Y., Agboyi L., Ahissou R., Ba M., Bernal J., Freitas de Bueno A., Carrière Y., Carvalho G., Chen X., Cicero L., du Plessis H., Early R., Fallet P., Fiaboe K., Firake D., Goergen G., Groot A., Guedes R., Gupta A., Hu G., Huang F., Jaber L., Malo E.A., McCarthy C., Meagher Jr R., Mohamed S., Sanchez D., Nagoshi R., Nègre N., Niassy S., Ota N., Nyamukondiwa C., Omoto C., Reddy Palli S., Pavela R., Ramirez-Romero R., Rojas J., Subramanian S., Tabashnik B., Tek Tay W., Virla E., Wang S., Williams T., Zang L.-S., Zhang L., Wu K. 2023. Invasiveness, biology, ecology, and management of the fall armyworm, Spodoptera frugiperda. Entomologia Generalis 43 (2): 187–241. DOI: 10.1127/entomologia/2022/1659

Kinkar M., Delbianco A., Vos S. 2020. Pest survey card on Spodoptera frugiperda. EFSA supporting publication 2020: EN-1895, 29 ss. DOI: 10.2903/sp.efsa.2020.EN-1895

Kubasik W., Klejdysz T., Strażyński P., Gawlak M., Olejniczak A., Kałuski T. 2018. Ekspresowa analiza zagrożenia agrofagiem: Spodoptera frugiperda. https://www.plantquarantine.pl//user_storage/36/pliki/pra_118/Spodoptera%20frugiperda.pdf [dostęp: 28.02.2025].

Midega C., Hadi B., McGuire S., Zaidi Z., Rajagopalan P. 2023. Fall armyworm: measuring damage and loss caused by a novel invasive pest as a guide to sustainable management. FAO Statistics Working Paper Series, No. 23–38, 22 ss. FAO, Rome, Italy. ISBN 978-92-5-138243-1. DOI: 10.4060/cc8140en

Montezano D.G., Specht A., Sosa-Gómez D.R., Roque-Specht V.F., Sousa-Silva J.C., Paula-Moraes S.V., Peterson J.A., Hunt T.E. 2018. Host plants of Spodoptera frugiperda (Lepidoptera: Noctuidae) in the Americas. African Entomology 26 (2): 286–300. DOI: 10.4001/003.026.0286

Overton K., Maino J.L., Day R., Umina P.A., Bett B., Carnovale D., Ekesi S., Meagher R., Reynolds O.L. 2021. Global crop im­pacts, yield losses and action thresholds for fall armyworm (Spodoptera frugiperda): A review. Crop Protection 145: 105641. DOI: 10.1016/j.cropro.2021.105641

Pashley D.P., Hammond A.M., Hardy T.N. 1992. Reproductive isolating mechanisms in fall armyworm host strains (Lepidoptera, Noctuidae). Annals of the Entomological Society of America 85 (4): 400–405. DOI: 10.1093/aesa/85.4.400

Ramirez-Garcia L., Bravo Mojica H., Llanderal Cazares C. 1987. Development of Spodoptera frugiperda (J.E. Smith) (Lepidop­tera: Noctuidae) under different conditions of temperature and humidity. Agrociencia 67: 161–171.

Sarmento R.A., Aguiar R.W.S., Aguiar R.A.S.S., Vieira S.M.J., Oliveira H.G., Holtz A.M. 2002. Revisão da biologia, ocorrência e controle de Spodoptera frugiperda (Lepidoptera, Noctuidae) em milho no Brasil. Bioscience Journal 18 (2): 41–48.

Sokame B.M., Subramanian S., Kilalo D.C., Juma G., Calatayud P.-A. 2020. Larval dispersal of the invasive fall armyworm, Spodoptera frugiperda, the exotic stemborer Chilo partellus, and indigenous maize stemborers in Africa. Entomologia Experi­mentalis et Applicata 168 (4): 322–331. DOI: 10.1111/eea.12899

Stokstad E. 2017. New crop pest takes Africa at lightning speed. Science 356 (6337): 473–474. DOI: 10.1126/science.356.6337.473