Progress in Plant Protection

Występowanie chorób kukurydzy (Zea mays L.) powodowanych przez grzyby na polach prowadzonych w wieloletniej monokulturze w południowo-wschodniej Polsce w latach 2010–2021
Occurrence of maize (Zea mays L.) diseases caused by fungi on long-term monoculture fields in south-eastern Poland in 2010–2021

Paweł K. Bereś, e-mail: p.beres@iorpib.poznan.pl

Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Terenowa Stacja Doświadczalna w Rzeszowie, Gen. Langiewicza 28, 35-101 Rzeszów, Polska

Łukasz Siekaniec, e-mail: l.siekaniec@iorpib.poznan.pl

Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Terenowa Stacja Doświadczalna w Rzeszowie, Gen. Langiewicza 28, 35-101 Rzeszów, Polska

Łukasz Kontowski, e-mail: Lukaszkont@wp.pl

Indywidualne gospodarstwo rolne, Szałkowo 36A, 14-200 Iława, Polska
Abstract

Celem badań był monitoring występowania chorób kukurydzy powodowanych przez grzyby prowadzony w południowo-wschodniej Polsce. Obserwacje wykonano w latach 2010–2021 na dwóch polach prowadzonych w wieloletniej monokulturze w miejscowościach Krzeczowice i Nienadówka. Oceny zdrowotności wykonywano na odmianach kukurydzy San (FAO 240) oraz Ronaldinio (FAO 260). Stwierdzono symptomy: głowni kukurydzy (Ustilago maydis), głowni pylącej kukurydzy (Sphacelotheca reiliana), drobnej plamistości liści kukurydzy (Kabatiela zeae), żółtej plamistości liści kukurydzy (Helminthosporium spp.), rdzy kukurydzy (Puccinia sorghi), fuzariozy kolb oraz zgnilizny korzeni i zgorzeli podstawy łodygi wywoływanych przez grzyby rodzaju Fusarium. Dominującymi chorobami były: fuzarioza kolb, zgnilizna korzeni i zgorzel podstawy łodygi oraz głownia kukurydzy. Najpowszechniej obserwowaną chorobą była drobna plamistość liści. Pojawowi tych chorób sprzyjały niektóre czynniki meteorologiczne, jak gradobicie oraz żerowanie szkodników, zwłaszcza ploniarki zbożówki, mszyc i omacnicy prosowianki.

 

The aim of the study was monitoring of the occurrence of fungal diseases of maize in south-eastern Poland. The observations were made in 2010–2021 in two fields conducted in a long-term monoculture in the Krzeczowice and Nienadówka. The health analyses were performer on the San (FAO 240) and Ronaldinio (FAO 260) maize varieties. The following maize diseases have been found: common smut of maize (Ustilago maydis), corn head smut (Sphacelotheca reiliana), eyespot (Kabatiela zeae), northern corn leaf spot (Helminthosporium spp.), common rust of maize (Puccinia sorghi), fusarium ear rot and fusarium stalk rot caused by fungi of the genus Fusarium. The most dangerous diseases are fusarium ear rot, fusarium stalk rot and common smut of maize. The most common fungal disease was eyespot. The appearance of these diseases was favored by some meteorological factors, such as hailstorm and pest feeding, especially frit fly, aphids, and European corn borer.

Key words
kukurydza; patogeny; choroby; Polska; monitoring zdrowotności; maize; pathogens; diseases; Poland; health monitoring
References

Adamczewski K., Matysiak K. 2002. Kukurydza. [Maize]. s. 20–21. W: Klucz do określania faz rozwojowych roślin jedno- i dwuliściennych w skali BBCH. [Compendium of Growth Stage Identification Keys for Mono- and Dicotyledonous Plants] (K. Adamczewski, K. Matysiak – tłumaczenie i adaptacja). Instytut Ochrony Roślin, Poznań, 134 ss.

 

Bereś P.K. 2012a. Damage caused by Ostrinia nubilalis Hbn. to fodder maize (Zea mays L.), sweet maize (Zea mays var. saccharata [Sturtev.] L.H. Bailey) and sweet sorghum (Sorghum bicolor [L.] Moench) near Rzeszów (south-eastern Poland) in 2008–2010. [Uszkodzenia powodowane przez Ostrinia nubilalis Hbn. na kukurydzy pastewnej (Zea mays L.), kukurydzy cukrowej (Zea mays var. saccharata [Sturtev.] L.H. Bailey) oraz sorgo cukrowego (Sorghum bicolor [L.] Moench) w okolicach Rzeszowa (południowo-wschodnia Polska) w latach 2008–2010]. Acta Scientiarum Polonorum, Agricultura 11 (3): 3–16.

 

Bereś P.K. 2012b. Szkodliwość omacnicy prosowianki (Ostrinia nubilalis Hbn.) dla kukurydzy (Zea mays L.) w południowo-wschodniej Polsce w latach 1994–2011. [Harmfulness of European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) to maize (Zea mays L.) in south-eastern Poland in 1994–2011]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 52 (1): 9–13. DOI: 10.14199/ppp-2012-001

 

Bereś P.K., Gołębiowska H., Idziak R., Sczepaniak W., Majewski A., Skudlarski J., Wieremczuk A., Wachowski A. 2019b. Atlas kukurydza. Identyfikacja agrofagów i niedoborów pokarmowych oraz innych czynników. Wyd. III. Agro Profil, Suchy Las, 407 ss.

 

Bereś P.K., Strażyński P., Mrówczyński M. (red.). 2019a. Metodyka integrowanej ochrony kukurydzy dla doradców. [Integrated maize protection methodology for advisers]. Instytut Ochrony Roślin, Poznań, 295 ss. ISBN 978-83-64655-51-7.

 

Blecharczyk A., Pudełko J. 1997. Przyszłość monokultur w rolnictwie europejskim. [The future of continuous cropping in European agriculture]. Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Agricultura 64: 143–155.

 

Borowiak J. 2015. Uprawa kukurydzy cukrowej. [Sweet maize production]. Hortpress, Warszawa, 92 ss.

 

Chełkowski J., Stępień K., Tomczak M., Wiśniewska H. 2002. Identification of toxigenic Fusarium species in wheat ears using PCR assay and their mycotoxins in kernels. Phytopathologica Polonica 25: 47–57.

 

Czembor E., Frasiński S. 2018. Polskie elitarne linie wsobne kukurydzy źródłem odporności na fuzariozę kolb (Fusarium spp.) i głownię guzowatą (Ustilago maydis). [Polish maize elite inbred lines as a source of resistance for ear rot (Fusarium spp.) and common smut (Ustilago maydis)]. Progress in Plant Protection 58 (1): 22–27. DOI: 10.14199/ppp-2018-002

 

Czembor E., Matusiak M. 2014. Dynamika rozwoju fuzariozy kolb kukurydzy powodowanej przez Fusarium graminearum oraz akumulacji deoksyniwalenolu w ziarnie. [Kinetics of red ear rot of maize caused by Fusarium graminearum and deoxynivalenol accumulation in the grain]. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin 274: 27–39.

 

Czembor E., Matusiak M., Ochodzki P. 2013. Odporność mieszańców kukurydzy na fuzariozę kolb powodowaną przez Fusarium graminearum i F. verticillioides w Polsce w latach 2008–2009. [Resistance of maize hybrids to ear rot caused by Fusarium graminearum and F. verticillioides in Poland in years 2008–2009]. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin 270: 55–73.

 

Czembor E., Warzecha R., Adamczyk J., Kurczych Z. 2005. Wytwarzanie materiałów wyjściowych kukurydzy o podwyższonej odporności na fuzariozę kolb i zgorzel podstawy łodygi. [Pre-breeding of maize with improved resistance to ear rot and stalk rot]. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin 236: 203–213.

 

Ding J., Ali F., Chen G., Li H., Mahuku G., Yang N., Narro L., Magorokosho C., Makumbi D., Yan J. 2015. Genome-wide association mapping reveals novel sources of resistance to northern corn leaf blight in maize. BMC Plant Biology 15: 206. DOI: 10.1186/s12870-015-0589-z

 

Dubas A. 2003. Kukurydza. [Maize]. s. 269–290. W: Szczegółowa uprawa roślin. [Detailed cultivation of plants] (Z. Jasińska, A. Kotecki, red.). Akademia Rolnicza we Wrocławiu, Wrocław, 510 ss.

 

Gołębiewska H. 2003. Podatność mieszańców kukurydzy uszkodzonych przez herbicydy na porażenie przez choroby i szkodniki. [The susceptibility of maize varieties injured by herbicides to diseases and pests]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 43 (1): 124–130.

 

Góral T., Czembor E., Ochodzki P., Walentyn-Góral D., Matusiak M. 2014. Monitoring zmian składu gatunkowego w populacji Fusarium spp. oraz ocena zagrożenia skażeniem ziarna pszenicy i kukurydzy mikotoksynami fuzaryjnymi. [Monitoring of changes in species composition in the population of Fusarium spp. and assessment of the risk of contamination of wheat and maize grain with fusarium mycotoxins]. s. 279–290. W: Ulepszanie roślin dla zrównoważonych agroekosystemów, wysokiej jakości żywności i produkcji roślinnej na cele nieżywnościowe. [Improving Plants for Sustainable AgroEkoSystems, High Quality Food and Plant Production for Non-Food Purposes] (E. Arseniuk, red.). Monografie i Rozprawy Naukowe Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin 48, 407 ss.

 

Görtz A., Oerke E.-C., Steiner U., Waalwijk C., de Vries I., Dehne H.-W. 2008. Biodiversity of Fusarium species causing ear rot of maize in Germany. Cereal Research Communications 36: 617–622. DOI: 10.1556/CRC.36.2008.Suppl.B.51

 

GUS 2019. Użytkowanie gruntów i powierzchnia zasiewów w 2018 r. [Land use and sown area in 2018]. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 92 ss.

 

GUS 2021. Wynikowy szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych w 2021 r. [Resulting estimate of the main agricultural and horticultural crops in 2021]. Informacja sygnalna Głównego Urzędu Statystycznego, Warszawa, 7 ss.

 

Klimek-Kopyra A., Szmigiel A., Zając T., Kidacka A. 2012. Some aspects of cultivation and utilization of waxy maize (Zea mays L. ssp. ceratina). Acta Agrobotanica 65 (3): 3–12. DOI: 10.5586/aa.2012.001

 

Korbas M. 2006. Głownie kukurydzy i inne choroby – szkodliwość i możliwości zwalczania. [Common smuts of maize and other diseases – harmfulness and possibilities of their control]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 46 (1): 354–357.

 

Korbas M. 2007. Głownia pyląca kukurydzy (Sphacelotheca reiliana) – nowe zagrożenie w Polsce. [Head smut of maize – a new threat in Poland]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 47 (2): 136–140.

 

Korbas M., Czubiński T., Horoszkiewicz-Janka J., Jajor E., Danielewicz J. 2015. Atlas chorób roślin rolniczych dla praktyków. [Atlas of agricultural plant diseases for practitioners]. Polskie Wydawnictwo Rolnicze, Poznań, 368 ss.

 

Korbas M., Jajor E., Horoszkiewicz-Janka J., Danielewicz J. 2016. Atlas chorób roślin rolniczych. [Atlas of agricultural plant diseases]. Hortpress, Warszawa, 212 ss.

 

Kruczek A. 2005. Wpływ sposobu nawożenia fosforem na porażenie kukurydzy przez choroby i uszkodzenie przez szkodniki. [The effect of method of the phosphorus fertilization on the maize’s infestation by diseases and pests]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 45 (2): 817–820.

 

Księżak J. 2008. Regionalne zróżnicowanie uprawy kukurydzy w Polsce w latach 2000–2006. [The regional differentiation of maize cropping area in Poland within 2000–2006]. Acta Scientiarum Polonorum, Agricultura 7 (4): 47–60.

 

Ledenčan T., Jurković D., Šimić D., Palaveršić B. 2001. Comparison between two methods of maize leaf infection with Exserohilum turcicum. Cereal Research Communications 29 (3–4): 429–433.

 

Lisowicz F. 1997. Wzrost zagrożenia plonów kukurydzy w Małopolsce przez niektóre choroby i jego przyczyny. [Increased threat to maize crops from some diseases and its causes in the region of Małopolska]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 37 (2): 266–268.

 

Lisowicz F. 2000. The occurrence and economic importance of maize diseases in Mikulice (south-eastern Poland) in 1993–1999. Journal of Plant Protection Research 40 (2): 140–143.

 

Lisowicz F., Tekiela A. 2004. Szkodniki i choroby kukurydzy oraz ich zwalczanie. [Pests and diseases of maize and their control]. s. 52–64. W: Technologia produkcji kukurydzy. [Maize Production Technology] (A. Dubas, red.). Wieś Jutra, Warszawa, 133 ss.

 

Lista 2021. Lista opisowa odmian roślin rolniczych. Kukurydza. [Descriptive List of Agricultural Plant Varieties. Maize]. Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wielka, 51 ss.

 

Logrieco A., Mule G., Moretti A., Bottalico A. 2002. Toxigenic Fusarium species and mycotoxins associated with maize ear rot in Europe. European Journal of Plant Pathology 108 (7): 597–609. DOI: 10.1023/A:1020679029993

 

Majchrzak L., Bartos M., Skrzypczak G. 2006. Wpływ sposobu uprawy kukurydzy na jej porażenie przez Ustilago maydis (DC.) Corda oraz występowanie omacnicy prosowianki. [The influence of maize tillage system on infection of smut of corn (Ustilago maydis DC.) and occurrence of European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.)]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 46 (2): 327–330.

 

Michalski T., Bartos M. 2004. Podatność odmian kukurydzy na Fusarium spp. i Ustilago maydis (DC) CDA. [Susceptibility of maize varieties to Fusarium spp. and Ustilago maydis (DC) CDA]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 44 (2): 957–961.

 

Michalski T., Bereś P.K., Sobiech Ł., Szczepaniak W., Potarzycki J., Szkudlarski J., Sawinska Z., Piechota T., Strzelińska J., Świtek S., Siekaniec Ł., Kolan K., Dziubek M., Piecuch K., Grzeszczyk K., Wieremczuk A., Andrzejewska A., Wachowski A., Żurawski P., Szychowiak P., Grzanka M., Śmigielski D., Wasak M., Rychter P. 2018. Kukurydza. [Maize]. Agro Wydawnictwo, Suchy Las, 112 ss.

 

Mrówczyński M. (red.). 2013. Integrowana ochrona upraw rolniczych. Tom II. Zastosowanie integrowanej ochrony. [Integrated protection of agricultural crops. Volume II. Application of integrated protection]. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Poznań, 286 ss.

 

Oldenburg E., Höppner F., Ellner F., Weinert J. 2017. Fusarium diseases of maize associated with mycotoxin contamination of agricultural products intended to be used for food and feed. Mycotoxin Research 33 (3): 167–182. DOI: 10.1007/s12550-017-0277-y

 

Skwarek M., Pipiak P. 2020. Choroby patogeniczne kukurydzy i rola biostymulatorów w ich zwalczaniu. [Maize pathogenic diseases and the role of biostimulators in their control]. Technologia i Jakość Wyrobów 65: 129–143.

 

Sobek E.A., Munkvold G.P. 1999. European corn borer (Lepidoptera: Pyralidae) larvae as vectors of Fusarium moniliforme, causing kernel rot and symptomless infection of maize kernels. Journal of Economic Entomology 92 (3): 503–509. DOI: 10.1093/jee/92.3.503

 

Sulewska H., Ptaszyńska G., Buśko M., Perkowski J. 2005. Zawartość mikotoksyn w ziarnie kukurydzy (Zea mays L.) w zależności od terminu zbioru. [Content of mykotoxins in maize (Zea mays L.) kernels depended on harvest date]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 45 (2): 1117–1119.

 

Tekiela A. 2004. Wpływ nawożenia dolistnego na porażenie kukurydzy przez patogeny. [Effect of leaf fertilization on maize infection by pathogens]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 44 (2): 1157–1160.

 

Tekiela A. 2005. Występowanie i szkodliwość drobnej plamistości liści [Aureobasidium zeae (Narita et Hiratsuka) J.N. Dingley] i żółtej plamistości liści kukurydzy (Trichometasphaeria turcica Luttr.) na kukurydzy w południowo-wschodniej Polsce. [The occurrence and economic importance of eyespot [Aureobasidium zeae (Narita et Hiratsuka) J.N. Dingley] and leaf spot (Trichometasphaeria turcica Luttr.) on maize diseases in south-eastern Poland]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 45 (1): 484–486.

 

Tekiela A. 2008. Najważniejsze choroby liści kukurydzy w SHR Mikulice w południowo-wschodniej Polsce w latach 2005–2007. [Most important diseases of maize foliage at SHR Mikulice, south-eastern Poland, in 2005–2007]. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 531: 227–232.

 

Tekiela A., Bereś P., Grajewski J., Miklaszewska B. 2005. Wpływ zwalczania chorób i szkodników kukurydzy na zasiedlenie ziarna przez grzyby i zawartość mikotoksyn. [Influence of maize diseases and pests control on occurrence of fungi on grain and content of mycotoxins]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 45 (2): 1149–1152.

 

Tekiela A., Gabarkiewicz R. 2007. Fuzarioza kolb kukurydzy a zagrożenie skażenia ziarna przez mikotoksyny w uprawie mieszańców kukurydzy modyfikowanych genetycznie i ich form wyjściowych w warunkach polskich. [Fusarium spp. occurrence and mycotoxin content in grain of genetically modified corn hybrids and traditional maize cultivars in Poland]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 47 (4): 227–232.

 

Tekiela A., Kozioł M., Mazur A., Wojnarowicz T. 2010. Podatność mieszańców kukurydzy na występowanie fuzariozy kolb kukurydzy. [Susceptibility of maize cultivars to the occurrence cob rot caused by fungi of Fusarium genus]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (4): 1827–1831.

 

Tratwal A., Bereś P.K. (red.). 2016. Poradnik sygnalizatora ochrony kukurydzy. [Corn protection signaling guide]. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 193 ss. ISBN 978-83-64655-19-7.

 

Waligóra H. 2021. Odmiany kukurydzy cukrowej. [Varieties of sweet corn]. Kukurydza 1 (58): 54–55.

 

Wit M., Ochodzki P., Warzecha R., Wakuliński W. 2007. Znaczenie Fusarium verticillioides (Sacc.) Nirenberg w etiologii fuzariozy kolb kukurydzy. [Importance of Fusarium verticillioides (Sacc.) Nirenberg in etiology of ear rot of maize]. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin 245: 171–180.

Progress in Plant Protection (2022) 62: 117-127
First published on-line: 2022-05-16 11:46:28
http://dx.doi.org/10.14199/ppp-2022-014
Full text (.PDF) BibTeX Mendeley Back to list