Progress in Plant Protection

Health status of cereals in dependence on the organic fertilization
Zdrowotność zbóż w zależności od nawożenia organicznego  

Tomasz Kurowski, e-mail: kurowski@uwm.edu.pl

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Katedra Fitopatologii i Entomologii , Prawocheńskiego 17, 10-721 Olsztyn , Polska

Wiera Sądej

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Katedra Chemii Środowiska , Pl. Łódzki 4, 10-727 Olsztyn , Polska

Karolina Kacprzak-Siuda

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Katedra Fitopatologii i Entomologii , Prawocheńskiego 17, 10-721 Olsztyn , Polska

Edyta Kwiatkowska

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Katedra Fitopatologii i Entomologii , Prawocheńskiego 17, 10-721 Olsztyn , Polska

Elżbieta Kowalska

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Katedra Fitopatologii i Entomologii , Prawocheńskiego 17, 10-721 Olsztyn, Polska
Streszczenie

The study was carried out on experimental plots in Tomaszkowo (53.7 N, 20.4 E) near Olsztyn in 2007–2008. A long-term, strict experiment was set up in 1972 according to the random plot design with six replications. Pig liquid manure and farmyard manure were used in the experiment. Phosphorus and potassium applied in the amount of 1/2 dose half of the plots of pig liquid manure and farmyard manure. The control object was not fertilized. The study included spring barley and winter. The highest occurrence of disease was on the treatment fertilized with higher dose of liquid manure, while the lowest in the control object. Fungi of the genus Fusarium constituted the most threat to cultivated cereals. F. oxysporum, F. culmorum and F. equiseti were most frequently isolated from the stem base.

 

Badania prowadzono w latach 2007–2008 na poletkach doświadczalnych w Tomaszkowie (53,7 N, 20,4 E) koło Olsztyna, na glebie piaszczystej należącej do kompleksu żytniego dobrego. Ścisłe doświadczenie statyczne założono w 1972 roku metodą losowanych bloków w sześciu powtórzeniach. W doświadczeniu stosowano gnojowicę świńską i obornik. Na połowie poletek nawożonych gnojowicą i obornikiem zastosowano mineralne nawożenie fosforowo-potasowe w wysokości 1/2 dawki tych składników wprowadzanych na obiekcie z wyłącznym nawożeniem mineralnym. Obiekt kontrolny nie był nawożony. Badaniami objęto jęczmień jary oraz pszenicę ozimą. Najwyższe nasilenie chorób odnotowano na obiekcie nawożonym większą dawką gnojowicy, natomiast najniższe na obiekcie kontrolnym. Grzyby rodzaju Fusarium stanowiły największe zagrożenie dla uprawianych zbóż. Z porażonych źdźbeł zbóż najczęściej izolowano: F. oxysporum, F. equiseti i F. culmorum.  

Słowa kluczowe
diseases; fungi; spring barley; winter wheat; pig liquid manure; farmyard manure; mineral fertilization; choroby; grzyby; jęczmień jary; pszenica ozima; nawożenie gnojowicą; nawożenie obornikiem; nawożenie mineralne
Referencje

Brzozowski J., Brzozowska I., Balkiewicz K. 2000. Wpływ zróżnicowanych zabiegów ochronno-nawozowych na zdrowotność i plonowanie pszenicy ozimej. Fragmenta Agronomica 1 (69): 11–22.

Cwojdziński W., Nowak K. 2000. Wpływ nawożenia na wysokość i jakość plonu roślin w 6 rotacjach statycznego doświadczenia nawozowego. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering 211 (84): 63–68.

Filipek T. 2005. Dynamika antropogenicznych przyczyn zakwaszenia gleb w Polsce w ostatnich 30 latach. Nawozy i Nawożenie – Fertilizers and Fertilization 2 (23): 67–83.

Fotyma M., Pietruch C. 2005. Aktualny stan zakwaszenia gleb i zapotrzebowanie na nawozy wapniowe w Polsce. Nawozy i Nawożenie – Fertilizers and Fertilization 3 (8): 27–49.

Grajewski J. 2005. Mikotoksyny i patogenne pleśnie źródłem zagrożenia dla człowieka i zwierząt. Agro Serwis. Materiały z Forum Producentów Roślin Zbożowych, Kukurydzy i Rzepaku: 8–11.

Gutmański I., Mikita J. 2000. Wpływ obornika i dawek azotu mineralnego na wydajność i jakość przetwórczą korzeni buraka cukrowego oraz na zawartość azotanów w profilu glebowym w okresie wegetacyjnym. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering 218 (84): 121–126.

Hamkalo Z. 2000. Soil potassium availability in agrophytocenosis under conditions of long-studing application of mineral fertility. Naukovy Visnyk Chernivetskogo Universitetu: Zbirnyk Naukovych Prats. Vyp. 80 – Chernivtsi: 35–46.

Hinfner K., Papp F. 1964. Atlas chorób i szkodników zbóż i kukurydzy. PWRiL, Warszawa, 206 ss.

Jaczewska-Kalicka A. 2006. Zmienność nasilenia rozwoju chorób grzybowych pszenicy ozimej w latach 2001–2005. [The effects of fungicides on rate and duration of grain filling in winter wheat in relation to maintenance of flag leaf green area]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 46 (1): 451–460.

Jaczewska-Kalicka A., Krasiński T. 2010. Grzyby patogeniczne dominujące w uprawie pszenicy ozimej w latach 2006–2009. [Pathogenic fungi dominating in winter wheat in the years 2006–2009]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (2): 642–647.

Kaczor A., Kozłowska J. 2003. Wpływ nawożenia roślin różnymi formami azotu i potasu na odczyn i zasobność gleby w fosfor. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 493: 375–379.

Korbas M., Martyniuk S., Rozbicki J., Beale R. 2001. Zgorzel podstawy źdźbła oraz inne choroby podsuszkowe zbóż. Fundacja Rozwój SGGW, Warszawa, 60 ss.

Kurowski T.P. 2002. Studia nad chorobami podsuszkowymi zbóż uprawianych w wieloletnich monokulturach. UWM, Olsztyn. Rozprawy i Monografie 56, 86 ss.

Kurowski T.P., Marks M., Kurowska A., Orzech K. 2005. Stan sanitarny i plonowanie jęczmienia jarego w zależności od sposobu uprawy roli. Acta Agrobotanica 58 (2): 335–346.

Łacicowa B. 1964. Badania mikroflory materiału siewnego pszenicy uprawianej na obszarze województwa lubelskiego, uwzględniające szczególnie grzyby patogeniczne. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Seria E, XIX 18: 381–401.

Mackiewicz D., Drath I. 1972. Wpływ zmianowania na stopień porażenia pszenicy przez łamliwość źdźbeł oraz na jej plonowanie. Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Ochrony Roślin 54: 153–169.

Majchrzak B., Kurowski T.P., Okorski A. 2004. Zdrowotność liści i kłosów pszenicy jarej (Triticum aestivum L.) uprawianej po różnych przedplonach. Acta Agrobotanica 57 (1–2): 119–129.

Martyniuk S. 1986. Ekologia i właściwości fitopatogena korzeni zbóż Gaeumannomyces graminis (Sacc). Arx i Olivier i grzybów pokrewnych z rodzaju Phialophora. IUNG, Puławy, 85 ss.

Mercik S., Stepień W., Lenart S. 2000. Żyzność gleb w trzech systemach nawożenia: mineralnym, organicznym i organiczno-mineralnym – w doświadczeniach wieloletnich. Cz. I. Właściwości fizyczne i fizykochemiczne gleb. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering 211 (984): 311–316.

Pląskowska E. 2005. Zdrowotność pszenicy jarej uprawianej w siewie czystym i w mieszaninach odmian. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu 528, 142 ss.

Reinecke P., Fehmann H. 1979. “Rhizoctonia cerealis” van der oeven an Getride in der Bundesrepublik Deutschland. Zeitschrift für Pflanzenkrankheiten und Pflanzenschutz 93 (4): 359–367.

Żółtańska E., Woźniak J. 2003. Skuteczność wybranych zapraw nasiennych w ochronie pszenicy jarej przed grzybami z rodzaju Rhizoctonia. [Effectveness of selected fungicides used for seed dresing in the spring wheat protection against fungi of the genus Rhizoctonia]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 43 (2): 1068–1072.

Progress in Plant Protection (2015) 55: 147-153
Data pierwszej publikacji on-line: 2015-03-19 08:57:23
http://dx.doi.org/10.14199/ppp-2015-024
Pełny tekst (.PDF) BibTeX Mendeley Powrót do listy