Strict plot trial was carried out on the experimental field of Institute of Plant Protection – National Research Institute, Sośnicowice Branch during the growing seasons of 2011/2012–2012/2013. Three different varieties of winter oilseed rape were sown at their optimal sowing time after a cereal forecrop. To protect the crop against Sclerotina sclerotiorum and pod diseases three fungicides, approved for use in Poland, based on active substances that belong to different chemical groups were applied at three different timings: at the beginning of flowering (BBCH 60–61), full flowering (BBCH 64–65) and end of flowering (BBCH 67–69). The results indicate that both weather conditions and the timing of fungicide treatment significantly affect oilseed rape yield quality and quantity. Under the conditions of early infection, the application of fungicides at the beginning of the flowering stage decreases the level of infection in harvested seeds, caused mostly by Alternaria genera of fungi, which significantly worsen the quality of sowing material. Fungicides applied in the crop under stress or in poor condition had a negative impact on the content of oilseed in rape seeds. This reaction was observed to be the stronger: the weaker was the condition of oilseed rape plants.

W sezonach wegetacyjnych 2011/2012–2012/2013 na polu doświadczalnym Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego, Oddział Sośnicowice przeprowadzono ścisłe doświadczenie poletkowe. Trzy odmiany rzepaku ozimego wysiewano w optymalnym terminie, po przedplonie zbożowym. W celu ochrony rzepaku przed zgnilizną twardzikową i chorobami łuszczyn wybrano 3 dopuszczone do obrotu w Polsce fungicydy oparte na substancjach czynnych z różnych grup chemicznych, które aplikowano w trzech terminach: w początkowej fazie kwitnienia (BBCH 60–61), w pełni kwitnienia (BBCH 64–65) oraz w końcowej fazie kwitnienia rzepaku (BBCH 67–69). Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, iż warunki pogodowe oraz termin zastosowania fungicydów mają istotny wpływ na parametry ilościowe i jakość zebranego plonu rzepaku. W warunkach wczesnych infekcji, zastosowanie fungicydów na początku fazy kwitnienia rzepaku przekłada się na zmniejszenie zasiedlenia zebranych nasion rzepaku przez grzyby, głównie rodzaju Alternaria, które w sposób znaczący pogarszają jakość materiału siewnego. Zastosowanie fungicydów w warunkach stresu dla roślin rzepaku i słabej ich kondycji wpływa ujemnie na zawartość oleju w nasionach. Reakcja ta jest tym silniejsza im słabsza jest kondycja roślin.

Angadi S.V., Cutforth H.W., Miller P.R., McConkey B.G., Entz M.H., Brandt S.A., Volkmar K.M. 2000. Response of three Brassica species to high temperature stress during reproductive growth. Canadian Journal of Plant Science 80 (4): 693–701.

Asare E., Scarisbrick D.H. 1995. Rate of nitrogen and sulfur fertilizers on yield, yield components and seed quality of oilseed rape (Brassica napus L.). Field Crops Research 44 (1): 41–46.

Bankina B., Balodius O., Gaile Z. 2010. Advances of fungicide application for winter oilseed rape. p. 157–176. In: „Fungicide” (O. Carisse, ed.). InTech, Rijeka, 538 pp.

Baradough P.B. 1989. Root growth, macronutrient uptake dynamics soil fertility requirements of a high – yielding winter oilseed rape crop. Plant Soil 119: 59–70.

Barszczak T., Barszczak Z. 1995. Wpływ nawożenia azotowego, wilgotności i zakwaszenia gleby na plony oraz zawartość tłuszczu i białka w nasionach odmian rzepaku ozimego. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops XVI (1): 165–172.

Bartkowiak-Broda I., Wałkowski T., Ogrodowczyk M. 2005. Przyrodnicze i agrotechniczne możliwości kształtowania jakości nasion rzepaku. Pamiętnik Puławski 139: 7–25.

Brachaczek A., Kaczmarek J., Jędryczka M. 2012. Optymalizacja terminu zabiegów fungicydowych przeciw zgniliźnie twardzikowej na rzepaku. [Optimization of fungicide treatment dates against sclerotinia stem rot on oilseed rape]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 52 (4): 983–987.

Brazauskiene I., Petraitiene E. 2006. The occurrence of alternaria blight (Alternaria spp.) and phoma stem canker (Phoma lingam) on oilseed rape in central Lithuania and pathogenic fungi on harvested seed. Journal of Plant Protection Research 46 (3): 295–311.

Budzyński W., Ojczyk T. (red.). 1996. Rzepak, produkcja surowca olejarskiego. ART, Olsztyn, 186 ss.

Dunker S., Tiedemann A. 2004. Disease/yield loss analysis for Sclerotinia stem rot in winter oilseed rape. Integrated protection in oilseed crops. IOBC/WPRS Bulletin 27 (10): 59–65.

Grant C.A., Bailey L.D. 1993. Fertility management in Canola production. Canadian Journal of Plant Science 73: 651–670.

Gwiazdowski R., Wójtowicz M., Wójtowicz A. 2004. Wpływ warunków meteorologicznych na porażenie rzepaku ozimego przez grzyby z rodzaju Alternaria i Botrytis. [Influence of meteorological conditions on infestation of winter oilseed rape by fungi of genera Alternaria and Botrytis]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 44 (2): 724–727.

Humpherson-Jones F.M. 1992. Epidemiology and control of dark leaf spot of brassicas. p. 267–288. In: „Alternaria Biology, Plant Diseases and Metabolites” (J. Chełkowski, A. Visconti, eds.). Topics in Secondary Metabolism. Vol. 3, Elsevier Science B.V., Amsterdam, 250 pp.

Jajor E., Wójtowicz M., Pieczul K. 2008. Wpływ warunków hydrotermicznych i terminu ochrony fungicydowej na występowanie grzybów z rodzaju Alternaria na rzepaku. [Influence of weather conditions and date of fungicidal control on occurrence of Alternaria spp. on oilseed rape]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 48 (3): 1048–1054.

Jajor E., Horoszkiewicz-Janka J., Wickiel G. 2013. Wpływ ochrony przy użyciu fungicydów na ograniczanie występowania grzybów na łuszczynach i nasionach rzepaku. [Influence of fungicide application on limitation of fungi on oilseed rape siliques and seeds]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 53 (4): 768–773.

Kotecki A., Malarz M., Aniołowski K. 2001. Wpływ nawożenia azotem na skład chemiczny nasion pięciu odmian rzepaku jarego. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops XXII (1): 81–89.

Kotecki A., Kozak M., Malarz W. 2004. Wpływ zróżnicowanego poziomu agrotechniki na rozwój i plonowanie odmian rzepaku ozimego. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops XXV (1): 97–107.

Koźmiński C., Michalska B., Czarnecka M. 1993. Ekstremalne warunki pogodowe. s. 194–240. W: „Czynniki plonotwórcze – plonowanie roślin” (J. Dzieżyc, red.). PWN, Warszawa – Wrocław, 476 ss.

Kulig B., Oleksy A., Pyziak K., Styrc N., Staroń J. 2010. Wpływ warunków siedliskowych na plonowanie oraz zróżnicowanie wybranych wskaźników roślinnych populacyjnych odmian rzepaku ozimego. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops XXXI (1): 99–114.

Kulig B., Oleksy A., Pyziak K., Styrc N., Staroń J. 2012. Wpływ warunków siedliskowych na plonowanie oraz wielkość wybranych wskaźników wegetacyjnych zrestorowanych odmian rzepaku ozimego. Fragmenta Agronomica 29 (1): 83–92.

Kutcher H.R., Warland J.S., Brandt S.A. 2010. Temperature and precipitation effects on canola yields in Saskatchewan. Agricultural and Forest Meteorology 150 (2): 161–165.

Mączyńska A., Krzyzińska B., Drzewiecki S. 2001. Wpływ różnych terminów stosowania fungicydów na zdrowotność łuszczyn rzepaku ozimego. [Influence of different terms of application of fungicides on health of winter rape pods]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 41 (2): 638–642.

Mendham N.J. 1995. Physiological basis of seed yield and quality in oilseed rape. p. 485–490. In: Proceedings of the 9th International Rapeseed Congress “Rapeseed today and tomorrow”. UK, Cambridge, 4–7 July 1995, 1447 pp.

Muśnicki Cz. 1989. Charakterystyka botaniczno-rolnicza rzepaku ozimego i jego plonowanie w zmiennych warunkach siedliskowo-agrotechnicznych. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, Rozprawy Naukowe 191: 4–154.

Muśnicki Cz., Toboła P., Muśnicka B. 1999. Wpływ niektórych czynników agrotechnicznych i siedliskowych na jakość plonu rzepaku ozimego. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops XX (2): 459–469.

Murawa D., Warmiński K. 2005. Wpływ zróżnicowanej ochrony roślin na skład chemiczny nasion rzepaku jarego. Acta Scientiarum Polonorum, Agricultura 4 (1): 77–87.

Nowak W., Sowiński J., Pietr S.J., Kita W. 2005. Wpływ sposobów ochrony pszenicy ozimej na jakość ziarna konsumpcyjnego. Pamiętnik Puławski 139: 117–127.

Rimmer S.R., Shattuck V.I., Buchwaldt I. 2007. Compendium of Brassica Diseases. APS Press, St. Paul, MN, 117 pp.

Shrestha K.S., Munk L., Mathur B. 2005. Role of weather on Alternaria leaf blight disease and its effect on yield and yield components of mustard. Nepal Agriculture Research Journal 6: 62–72.

Szukała J., Mystek A., Kurasiak-Popowska D. 2006. Wpływ fungicydów na zdrowotność, plonowanie i wartość siewną łubinu białego i żółtego. [Influence of fungicides on plant health, yielding and seeding value of white and yellow lupine’s]. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 46 (2): 636–640.

Wałkowski T. 2012. Znaczenie kwalifikowanego materiału siewnego w technologii produkcji rzepaku. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops XXXIII (2): 235–244.

Wielebski F. 2009. Reakcja różnych typów hodowlanych odmian rzepaku ozimego na poziom stosowanej agrotechniki. Część II. Jakość zbieranego plonu. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops XXX (1): 91–101.