The tomatoes, commonly known as a tomatoes plant (Solanum lycopersicum L.) belongs to the family, Solanaceae. The cultivation of tomatoes is an important, rapidly developing sector of gardening in Poland. The aim of this study was to detect pesticide residues in the tomatoes cultivated under covers from the region of north-eastern Poland. Ninety two samples were tested using the chromatography technique with mass spectrometry (GC-MS/MS, LC-MS/MS) and spectrophotometrics. The control programme included the of 427 active substances od plant protection products. The results were compared with the maximum residue limits (MRLs). Over half (53.3%) of samples tested contained pesticide residues, and exceeding of MRLs values was stated in one samples. In five samples of tomatoes, fluopicolide, fluopyram and buprofezin residues were found, as an active substances of plant protection product not recommended for protection of this crop. The fungicides were the most frequently detected in the all analysed samples: dithiocarbamates (13.98% of samples), azoxystrobine (11.83%), boscalid (10.75%), chlorothalonil (7.53%) and pyraclostrobin (6.45%).

Pomidory (Solanum lycopersicum L.) należą do rodziny psiankowatych (Solanaceae), których uprawa jest ważną i dynamicznie rozwijającą się gałęzią ogrodnictwa w Polsce. Celem pracy była ocena występowania pozostałości środków ochrony roślin (ś.o.r.) w pomidorach pochodzących z regionu północno-wschodniej Polski. Analizie technikami chromatograficznymi z wykorzystaniem spektrometrrii mas (GC-MS/MS, LC-MS/MS) i spektrofotometryczną poddano 92 próbki pomidorów. Program badań obejmował 427 substancji czynnych. Uzyskane wyniki porównywano z najwyższymi dopuszczalnymi poziomami pozostałości (NDP). Ponad połowa (53,3%) przebadanych próbek zawierała pozostałości ś.o.r., natomiast przekroczenia normowanych limitów zanotowano w jednej próbce. W pięciu próbkach pomidorów wykryto fluopikolid, fluopyram i buprofezynę – substancje czynne ś.o.r., niezalecanych w tej uprawie. Najczęściej wykrywaną grupą ś.o.r. były fungicydy, a wśród nich ditiokarbaminiany (13,98% analizowanych próbek pomidorów), azoksystrobina (11,83%), boskalid (10,75%), chlorotalonil (7,53%) i pyraklostrobina (6,45%).

Altin N. 2016. Identification of race 2.5 of leaf mold (Passalora fulva, syn. Cladosporium fulvum) on tomato. Journal of Plant Diseases and Protection 123 (6): 279–284. DOI: 10.1007/s41348-016-0040-1.

Bhowmik D., Kumar K.P.S., Paswan S., Srivastava S. 2012. Tomato – a natural medicine and its health benefits. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry 1 (1): 33–43.

Dogheim S.M., El-Marsafy A.M., Salama E.Y., Gadalla S.A., Nabil Y.M. 2002. Monitoring of pesticide residues in Egyptian fruits and vegetables during 1997. Food Additives & Contaminants: Part A 19 (11): 1015–1027. DOI: 10.1080/02652030210157655.

ec.europa.eu/eurostat [dostęp: 10.05.2018].

EFSA Journal 2015. European Union report on pesticide residues in food. EFSA 13: 4038.

Guillet V., Fave C., Montury M. 2009. Microwave/SPME method to quantify pesticide residues in tomato fruits. Journal of Environmental Science and Health, Part B 44: 415–422.

GUS 2017. Wyniki produkcji roślinnej w 2016 r. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 82 ss.

Id El Mouden O., Zougagh M., Lemerhyeratte A., Salgui R., Bazzi L., Hormatallah A., Chakir A., Ríos A. 2009. In-house pesticide residue monitoring of tomatoes from Souss-Massa (Morocco) and pesticide residue levels in tomatoes grown in a greenhouse after multiple applications of dicofol and difenoconazole. Italian Journal of Food Science 21 (4): 517–528.

Jankowska M., Kaczynski P., Hrynko I., Lozowicka B. 2016. Dissipation of six fungicides in greenhouse-grown tomatoes with processing and health risk. Environmental Science and Pollution Research International 23: 11885–11900. DOI: 10.1007/s11356-016-6260-x.

Lee K.G., Lee S.K. 2012. Monitoring and risk assessment of pesticide residues in yuza fruits (Citrus junos Sieb. ex Tanaka) and yuza tea samples produced in Korea. Food Chemistry 135 (4): 2930–2933. DOI: 10.1016/j.foodchem.2012.06.111.

Lozowicka B., Abzeitova E., Sagitov A., Kaczynski P., Toleubayev K., Li A. 2015. Studies of pesticide residues in tomatoes and cucumbers from Kazakhstan and the associated health risks. Environmental Monitoring and Assessment 187 (10): 609. DOI: 10.1007/s10661-015-4818-6.

Łozowicka B., Rutkowska E., Jankowska M., Hrynko I., Kaczyński P. 2016. Toxicological evaluation of multi-class pesticide residues in vegetables and associated human health risk study for adults and children. Human and Ecological Risk Assessment 22 (7): 1480–1505. DOI: 10.1080/10807039.2016.1185690.

Nowacka A., Gnusowski B., Walorczyk S., Drożdżyński D., Raczkowski M., Hołodyńska-Kulas A., Frąckowiak D., Ziółkowski A., Przewoźniak M., Rzeszutko U., Domańska I., Pszczolińska K., Łozowicka B., Kaczyński P., Rutkowska E., Jankowska M., Hrynko I., Szpyrka E., Rupar J., Matyaszek A., Kurdziel A., Podbielska M., Słowik-Borowiec M., Szponik M. 2015. Pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych (rok 2013). [Pesticide residues in agricultural crops (2013)]. Progress in Plant Protection 55 (4): 423–439. DOI: 10.14199/ppp-2015-071.

Rao A.V., Agarwal S. 1999. Role of lycopene as antioxidant carotenoid in the prevention of chronic diseases: A review. Nutrition Research 19 (2): 305–323. DOI: 10.1016/S0271-5317(98)00193-6.

Rozporządzenie WE 2005. Rozporządzenie (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 23 lutego 2005 roku z późniejszymi zmianami w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniające dyrektywę Rady 91/414/EWG (Dz. Urz. L 70, str. 1 z 16.03.2005).

Rupprecht J.K. 2006. Behaviour of fluopicolide in plants. Pflanzenschutz-Nachrichten Bayer 59 (2–3): 261–280.

Sahoo S.K., Mandal K., Kumar R., Singh B. 2014. Analysis of fluopicolide and propamocarb residues on tomato and soil using QuEChERS sample preparation method in combination with GLC and GCMS. Food Analytical Methods 7: 1032–1042. DOI: 10.1007/s12161-013-9709-2.

SANTE/11945/2015. 2016. Guidance document on analytical quality control and method validation procedures for pesticides residues analysis in food and feed. Supersedes SANCO/12571/2013. Implemented by 01/01/2016.

Schoina C., Bouwmeester K., Govers F. 2017. Infection of a tomato cell culture by Phytophthora infestans; a versatile tool to study Phytophthora-host interactions. Plant Methods 13: 88. DOI: 10.1186/s13007-017-0240-0.

Sharma K.K., Shukla V.R., Patel A.R., Vaghela K.M., Patel H.K., Shah P.G., Banerjee H., Banerjee T., Hudait R.K., Sharma D., Sahoo S.K., Singh B., Tripathy V. 2016. Multilocation field trials for risk assessment of a combination fungicide fluopicolide + propamocarb in tomato. Environmental Monitoring and Assessment 188 (11): 604. DOI: 10.1007/s10661-016-5610-y.

Toquin V., Barja F., Sirven C., Gamet S., Latorse M.P., Zundel J.L., Schmitt F., Beffa R. 2006. A new mode of action for fluopicolide: modification of the cellular localization of a spectrin-like protein. Pflanzenschutz-Nachrichten Bayer 59: 171–184.

Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin. 2004. (Dz. U. z dnia 27 stycznia 2004 r. Nr 11, poz. 94 z późn. zm.). http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20040110094 [dostęp: 19.03.2018].

Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. 2006. (Dz. U. Nr 171, poz. 1225, z późn. zm.). http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20061711225 [dostęp: 19.03.2018].

Veluchamy S., Panthee D.R. 2015. Differential expression analysis of a select list of genes in susceptible and resistant heirloom tomatoes with respect to Pseudomonas syringae pv. tomato. European Journal of Plant Pathology 142 (4): 653–663. DOI: 10.1007/s10658-015-0621-z.

www.minrol.gov.pl [dostęp: 17.04.2018].