Progress in Plant Protection

Yellow foxtail [Setaria pumila (Poir.) Roem. & Schult.] in crops of Cieszyńskie Foothills
Włośnica sina [Setaria pumila (Poir.) Roem. & Schult.] w uprawach rolniczych Pogórza Cieszyńskiego

Eugeniusz Chwastek, e-mail: gienekbiolog@wp.pl

III Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego, Elfów 62, 43-100 Tychy, Polska

Robert Idziak, e-mail: robert.idziak@up.poznan.pl

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Dojazd 11, 60-632 Poznań, Polska

Hubert Waligóra, e-mail: hubert.waligora@up.poznan.pl

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Dojazd 11, 60-632 Poznań, Polska
Streszczenie

In the mid-twentieth century in the Cieszyńskie Foothills Setaria pumila was recorded as a rare weed in potato crops, in the 1980s – as a species of weed accompanying root crops, and less frequently, it could be found in ruderal areas. Currently, S. pumila occurs both in ruderal habitats, on the banks of waters, in the vicinity of expressways and, above all, in agricultural crops. Setaria pumila is present in almost all crops of the Cieszyńskie Foothills. In the vast majority of the indicated groups it appears very abundantly, often creating a form of facies. Together with Amaranthus retroflexus L., Avena fatua L. and Solanum nigrum L., it has become a serious problem in the Cieszyńskie Foothills. Most of the distinguished groups show disorders in the species composition, where the characteristic species of the group are often accompanied by species of other units (groups) or vice versa – calciphile species appear in acidophilic groups.

 

W połowie XX wieku Setaria pumila na Pogórzu Cieszyńskim notowana była jako rzadki chwast w uprawach ziemniaka, w latach 80. ubiegłego wieku jako gatunek chwastu towarzyszący uprawom roślin okopowych, a także rzadziej na terenach ruderalnych. Obecnie S. pumila występuje zarówno na siedliskach ruderalnych, na brzegach wód, w sąsiedztwie dróg szybkiego ruchu oraz przede wszystkim w uprawach rolniczych. Swoją obecność S. pumila zaznacza prawie we wszystkich uprawach rolniczych Pogórza Cieszyńskiego. W zdecydowanej większości wskazanych zespołów pojawia się bardzo obficie, tworząc często postać facji. Wraz z Amaranthus retroflexus L., Avena fatua L. i Solanum nigrum L. zaczyna stanowić poważny problem w uprawach Pogórza Cieszyńskiego. Większość z wyróżnionych zespołów wykazuje zaburzenia w składzie gatunków, gdzie często gatunkom charakterystycznym zespołu towarzyszą gatunki innych jednostek (zespołów) lub odwrotnie – w zespołach acydofilnych pojawiają się gatunki kalcyfilne.

Słowa kluczowe
yellow foxtail; Cieszyńskie Foothills; agricultural crops; włośnica sina; Pogórze Cieszyńskie; uprawy rolnicze
Referencje

Bojarszczuk J., Księżak J., Staniak M., Czopek K. 2017. Zachwaszczenie kukurydzy uprawianej współrzędnie z wybranymi gatunkami roślin. [Evaluation of weed infestation of maize cultivated in mixed sowing with selected plant species]. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering 62 (3): 49–53.

 

CDPGŚ 2012. Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa Śląskiego. Raporty Opinie 6. Strategia ochrony przyrody województwa śląskiego do roku 2030. Raport o stanie przyrody województwa śląskiego. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice, 177 ss.

 

Chwastek E. 2008. Zbiorowiska segetalne Pogórza Cieszyńskiego. Praca doktorska. Uniwersytet Śląski w Katowicach, 149 ss.

 

GUS 2018. Rocznik Statystyczny Rolnictwa. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 453 ss.

 

IUNG Puławy 2006. Pogórze Śląskie. Mapa glebowo rolnicza. Mapa numeryczna w skali 1 : 75 000.

 

Kapeluszny J., Haliniarz M. 2010. Ekspansywne i zagrożone gatunki flory segetalnej w środkowo-wschodniej Polsce. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin, Sectio E, Agricultura 65 (1): 26–33.

 

Kącki Z., Anioł-Kwiatkowska J., Dajdok Z. 1999. Kickxietum spuriae – nowy dla Polski zespół chwastów segetalnych. [Kickxietum spuriae – an association of segetal weeds new to Poland]. Fragmenta Floristica et Geobotanica – Series Polonica 6: 119–125.

 

Kornaś J. 1950. Les associations végétales du Jura Cracovien. I-ére partie: Les associations des champs cultivés. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 20 (2): 361–438.

 

Kozłowski S. 2012. Trawy. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Poznań, 274 ss.

 

Kruseman G., Vlieger J. 1939. Akkerassociaties in Nederland. Nederlandsch Kruidkundig Archief 49: 327–398.

 

Latowski K., Celka Z. 2010. IX Międzynarodowa Konferencja „Synantropizacja środowiska i terenów osiedli wiejskich. Flora i roślinność” (Kamieniec Podolski, Ukraina, 29 czerwca – 1 lipca 2010). [Ninth International Conference ‘Anthropization and environment of rural settlements. Flora and vegetation’ (Kamyanets-Podilsky, Ukraine, 29 June – 1 July 2010)]. Wiadomości Botaniczne 54 (1/2): 61–64.

 

Matuszkiewicz W. 2008. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 181 ss.

 

Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., Bernacki L., Cieślak E., Głowacki Z., Leda M., Mitka J., Paśnik A., Paul W., Ronikier M., Rostański K., Szeląg Z., Wójcicki J.J., Zalewska-Gałosz J., Zieliński J., Żukowski W. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Series: Biodiversity of Poland, Vol. 1. Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków, 442 ss. ISBN 83-85444-83-1.

 

Pawłowski B. 1972. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. s. 237–268. W: Szata roślinna Polski, T. I (W. Szafer, K. Zarzycki, red.). Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

 

Pelc S. 1967. Rośliny naczyniowe Pogórza Cieszyńskiego. Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. WSP w Krakowie 28: 109–208.

 

Roo-Zielińska E., Solon J. 2001. Typologia zbiorowisk i kartografia roślinności w Polsce: rozważania nad stanem współczesnym. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 273 ss.

 

Szotkowski P. 1973. Chwasty zbóż ozimych i upraw okopowych na Śląsku Opolskim. Prace Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Wydział III: Nauk Przyrodniczych. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Wrocław, 33 ss.

 

Świerkosz K., Wójcik G. 2018. Flora Gór Stołowych. s. 329–350. W: Góry Stołowe – przyroda i ludzie. Park Narodowy Gór Stołowych, Kudowa Zdrój, 456 ss. ISBN 978-83-938085-7-1.

 

Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając A., Zając M., Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński C. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa, 197 ss.

 

Warcholińska A.U. 1992. Występowanie niektórych gatunków chwastów na glebach różnych kompleksów województwa skierniewickiego. [Occurence of certain weed species on the various soil com plexes of the skierniewice voivodship]. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Botanica 9: 23–39.

 

Węgrzynek B. 2006. Roślinność segetalna Wyżyny Śląskiej. Cz. V. Zbiorowiska chwastów upraw okopowych ze związku Eu-Polygono-Chenopodiom polyspermi (Koch 1926) Siss. 1946. / Segetal vegetation of the Silesian Upland. Part V. Root crop weed communities of the Eu-Polygono-Chenopodion polyspermi (Koch 1946) Siss. 1946 Alliance. Weed communities of maize crop. Natura Silesiae Superioris, Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska 9 (2005): 63–83.

 

Woźniak A., Soroka M. 2015. Syntaksonomiczna ocena zbiorowisk chwastów w zasiewach żyta (Secale cereale L.) na polach ukraińskiego Roztocza. [Syntaxonomic evaluation of weed communities in rye in the Ukrainian Roztocze]. Fragmenta Agronomica 32 (2): 97–110.

 

Wójcik Z. 1977. Charakterystyka siedlisk polnych na Pogórzu Beskidu Niskiego metodami biologicznymi. Prace Geograficzne 121, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, 106 ss.

 

Wójcik Z. 2001. Oxalido-Chenopodietum polyspermi Sissingh 1942 – zespół upraw okopowych dolin rzecznych i pogórzy w Polsce. Typologia i kartografia roślinności w Polsce. Prace Geograficzne, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, 178 ss.

 

Zając M. 1989. Flora południowej części Kotliny Oświęcimskiej i Pogórza Śląskiego. [Flora of the southern part of the Oświęcim Basin and Silesian Foothills]. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagielońskiego, Prace Botaniczne 19, 199 ss.

 

Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. [Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski]. Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków, 183 ss.

Progress in Plant Protection (2020) 60: 11-16
Data pierwszej publikacji on-line: 2020-02-10 14:56:34
http://dx.doi.org/10.14199/ppp-2020-002
Pełny tekst (.PDF) BibTeX Mendeley Powrót do listy