Europejski Zielony Ład (EZŁ) to ambitny plan zbudowania zrównoważonej gospodarki Unii Europejskiej (UE). Integralną częścią EZŁ jest „Strategia od pola do stołu” na rzecz sprawiedliwego, zdrowego, przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego. W krajach UE zakłada ona m.in. redukcję zużycia pestycydów o 50% do 2030 r. Krajowy cel redukcyjny zużycia środków ochrony roślin nie może być mniejszy niż 35% i taki został przyjęty dla Polski. Ze względu na systematyczne wycofywanie substancji czynnych zawartych w pestycydach, rynek środków ochrony roślin wymaga ciągłego monitorowania i koordynowania. Przeprowadzone badania ukazują redukcję chemizacji rolnictwa jako proces, który będzie wymagał coraz bardziej przemyślanego i kontrolowanego doboru preparatów stosowanych w pielęgnacji plantacji ziemniaka skrobiowego. Aplikowanie dostępnych pestycydów na miejsce tych, które zostały wycofane z obrotu rynkowego, pozwala na osiąganie celu redukcyjnego oraz wyników produkcyjnych na podobnym poziomie.

The European Green Deal is an ambitious plan to build a sustainable economy for the European Union (EU). An integral part of this plan is the ”from field to table” strategy for a fair, healthy, environmentally friendly food system. Among other things, it calls for EU countries to reduce pesticide use by 50% by 2030. The national reduction target for the use of pesticides must not be less than 35%, and such has been adopted for Poland. Due to the systematic withdrawal of active substances contained in pesticides, the market of plant protection products requires constant monitoring and coordination. The conducted research shows the reduction of agricultural chemization as a process that requires a thoughtful and controlled selection of preparations used in the care of starch potato plantations. Applying available preparations in place of those that have been withdrawn from the market makes it possible to achieve the reducion target and production results at a similar level.

Czerko Z., Goliszewski W., Jankowska J., Lutomirska B., Nowacki W., Trawczyński C., Zarzyńska K. 2020. Metodyka integrowanej produkcji ziemniaków. [Methodology of integrated potato production]. Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Warszawa, 84 ss.

Europejski Trybunał Obrachunkowy 2020. Zrównoważone stosowanie środków ochrony roślin - ograniczone postępy w zakresie pomiaru i zmniejszania ryzyka – sprawozdanie specjalne. https://op.europa.eu/webpub/eca/special-reports/pesticides-5-2020/pl [dostęp: 06.09.2022].

Food and Agriculture Organization of the United States (FAO) 2020. Pesticides use, pesticides trade and pesticides indicators. Global, regional and country trends 1990-2020. DOI: 10.4060/cc0918en [dostęp: 12.09.2022].

Grotowska M., Janda K., Jakubczyk K. 2018. Wpływ pestycydów na zdrowie człowieka. [Effect of pesticides on human health]. Pomeranian Journal of Life Sciences/Pomorskie Czasopismo Naukowe 64 (2): 42–50. DOI: 10.21164/pomjlifesci.403

GUS 2021. Rolnictwo 2021 r. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 122 ss.

Jarecki W., Bobrecka-Jamro D. 2013. Zużycie środków do produkcji rolniczej w Polsce w kontekście retardacji przemian rolniczej przestrzeni produkcyjnej. [Consumption of agricultural inputs in Poland in the context of retardation of the transformation of agricultural production space]. Inżynieria Ekologiczna 34: 121–128.

Kapka-Skrzypczak L., Cyranka M., Biliński P., Kruszewski M. 2012. Pestycydy w rolnictwie światowym – przegląd wybranych badań. [Pesticides in global agriculture – a review of selected studies]. Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka 3: 8–11.

Komisja Europejska 2022. Ograniczenie stosowania pestycydów na rzecz bardziej zrównoważonego rolnictwa. Oficjalna strona Komisji Europejskiej: https://cordis.europa.eu/article/id/91919-limiting-pesticide-use-for-more-sustainable-agriculture/pl [dostęp: 10.09.2022].

Kowalska G., Kowalski R. 2019. Pestycydy – zakres i ryzyko stosowania, korzyści i zagrożenia. Praca przeglądowa. [Pesticides – scope and risks of use, benefits and hazards. A review]. Annales Horticulturae 29 (2): 5–25. DOI: 10.24326/ah.2019.2.1

Kuhar T., McCullough P. 2022. New chemistry pesticides for management of potato pests. s. 389–411. W: Sustainable management of potato pests and diseases (S.K. Chakrabarti, S. Sharma, M.A. Shah, red.). Springer, Germany, 493 ss.

Liljeroth E., Lankinen A., Andreasson E., Alexandersson E. 2022. Phosphite integrated in late blight treatment strategies in starch potato does not cause residues in the starch product. Plant Disease 104 (11): 3026–3032. DOI: 10.1094/PDIS-11-19-2296-RE

Mrówczyński M., Korbas M., Praczyk T., Gwiazdowski R., Jajor E., Pruszyński G., Wachowiak H. 2009. Ochrona roślin w integrowanej produkcji rzepaku. [Plant protection in integrated oilseed rape production]. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops 30 (2): 245–256.

Mrówczyński M., Roth M. 2009. Zrównoważone stosowanie środków ochrony roślin. [Sustainable application of plant protection chemicals]. Problemy Inżynierii Rolniczej 17 (2): 93–98.

Mystkowska I., Baranowska A., Zarzecka K., Gugała M., Lipiecki M. 2016. Opłacalność produkcji ziemniaka dla przemysłu skrobiowego w gospodarstwie indywidualnym. [Profitability of starch potato cultivation for the agri-food industry in an individual holding]. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, Seria: Administracja i Zarządzanie 110: 103–112.

Neumeister L. 2016. The European Union Pesticide Blacklist. Greenpeace, Germany, 44 ss.

Paczyńska D. 2016. Progi szkodliwości roślin rolniczych. [Damage tresholds for agricultural plants]. Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Karniowice, 28 ss.

Piwowar A. 2012. Postęp w dziedzinie chemicznej ochrony roślin w Polsce i jego determinanty. [Progress in the field of chemical plant protection in Poland and its determinants]. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Problemy Rolnictwa Światowego 12 (27): 138–148.

Piwowar A. 2018. The consumption of mineral fertilizers and herbicides in Poland against the background of the European Union. Problems of World Agriculture 18 (1): 194–202. DOI: 10.22630/PRS.2018.18.1.18

Podleśny J., Smytkiewicz K. 2022. Zużycie chemicznych środków ochrony roślin w wybranych gospodarstwach rolnych województwa zachodniopomorskiego. [Use of chemical plant protection products in the farms of Zachodniopomorskie Voivodeship]. Progress in Plant Protecion 62 (1): 17–26. DOI: 10.14199/ppp-2022-003

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2013 r. w sprawie wymagań integrowanej ochrony roślin (Dz.U. 2013 poz. 505).

Shaw M., Topno S. 2022. Pesticides use in potato cultivation: A sample survey study from the Hooghly district, West Bengal, India. International Journal of Health Sciences 6 (S2): 5668–5675. DOI: 10.53730/ijhs.v6nS2.6443

Shovkun I. 2017. Protection of potato against scab. Interdepartamental Thematic Scientific Collection of Plant Protection and Quarantine 63: 242–247. DOI: 10.36495/1606-9773.2017.63.242-247

Sobczak J., Lemańczyk G., Matyjaszczyk E. 2018. Chemiczna ochrona ziemniaka w Polsce i krajach sąsiednich. [Chemical protection potato in Poland and the neighboring countries]. Progress in Plant Protection 58 (1): 5–12. DOI: 10.14199/ppp-2017-038

Sookhtanlou M., Allahyari M.S., Surujlal J. 2022. Health risk of potato farmers exposed to overuse of chemical pesticides in Iran. Safety and Health at Work 13 (1): 23–31. DOI: 10.1016/j.shaw.2021.09.004

Stobiecki S. 2016. Metoda chemiczna. s. 111–126. W: Metody ochrony w integrowanej ochronie roślin (S. Pruszyński, red.). Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Oddział w Poznaniu, 148 ss.

Szponar L. 2022. Pozostałości pestycydów w żywności - jak uniknąć narażenia na substancje szkodliwe. Narodowe Centrum Edukacji Żywienia. https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/pozostalosci-pestycydow-w-zywnosci-jak-uniknac-narazenia-na-substancje-szkodliwe [dostęp: 12.09.2022].

Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz.U. 2013 poz. 455).

Wójtowicz A., Nowacki W., Lenartowicz T., Mrówczyński M., Zimnoch-Guzowska E., Osowski J., Kaczmarek S., Krawczyk R., Strażyński P., Dobosz R., Borodynko N., Flis B., Matyjaszczyk E., Maćkowiak-Sochacka A., Kamasa J., Krawczyk K., Sosnowska D., Fiedler Ż., Nijak K., Gorzała G., Obst A., Pasternak M., Węgorek P., Zamojska J., Dworzańska D., Matysiak K., Korbas M., Danielewicz J., Kierzek R. 2017. Metodyka integrowanej ochrony ziemniaka dla doradców. [Methodology of integrated potato protection for consultans]. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, 252 ss.

Zalewski A. 2013. Rynek środków ochrony roślin. s. 19–22. W: Rynek środków produkcji dla rolnictwa – stan i perspektywy (A. Zalewski, red.). Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, 45 ss.

Zalewski A. 2022. Rynek środków ochrony roślin. s. 27–33. W: Rynek środków produkcji dla rolnictwa – stan i perspektywy (A. Zalewski, red.). Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, 56 ss.

Zarzecka K., Ginter A., Gugała M., Domański Ł. 2022a. Sposoby ograniczania pestycydów w rolnictwie na przykładzie uprawy ziemniaka skrobiowego – studium przypadku. s. 58. W: Materiały Konferencyjne „Polskie rolnictwo w obliczu Europejskiego Zielonego Ładu”. Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Siedlce, 4–6 września 2022, 59 ss.

Zarzecka K., Gugała M., Ginter A., Mystkowska I., Sikorska A. 2022b. Skuteczność chwastobójcza zabiegów mechaniczno-chemicznych z aplikacją biostymulatorów w uprawie Solanum tuberosum L. s. 57. W: Materiały Konferencyjne „Polskie rolnictwo w obliczu Europejskiego Zielonego Ładu”. Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Siedlce, 4–6 września 2022, 59 ss.

Zarzecka K., Gugała M., Mystkowska I., Sikorska A. 2022c. Efektywność ekonomiczna stosowania różnych metod pielęgnacji i odżywiania roślin ziemniaka przy pomocy biostymulatorów. [Economic efficiency of using different methods of potato plant care and nutrition with biostimulants]. Progress in Plant Protection 62 (1): 11–16. DOI: 10.14199/ppp-2022-002